Zamların şifresi

2022’ye elektrik, doğalgaz, akaryakıt ve köprü geçişleri üzere her kalemde hayata geçirilen fahiş artırımlarla başlayan Türkiye etiket kıskacında. TÜİK’e nazaran yüzde 36, ENAG’a nazaran yüzde 80 ile son 20 yılın rekorunu kıran enflasyonla fiyatlar uçtu.,İktidar, va…

2022’ye elektrik, doğalgaz, akaryakıt ve köprü geçişleri üzere her kalemde hayata geçirilen fahiş artırımlarla başlayan Türkiye etiket kıskacında. TÜİK’e nazaran yüzde 36, ENAG’a nazaran yüzde 80 ile son 20 yılın rekorunu kıran enflasyonla fiyatlar uçtu.,

İktidar, vatandaşın ‘canavar’ karşısında korunduğunu savunsa da yapılan düzenlemeler yeni artırımların yolda olduğunu gösterdi. İran’ın vanayı kapatmasıyla endüstride doğal gazın akabinde elektrik kesintileri başladı. Üretimdeki kesintinin hayat pahalılığını daha da artıracağı belirtildi.

BDDK’YA NAZARAN KARARIN MÜNASEBETİ SALGIN

Uzmanlar, tavan yapan gübre fiyatlarının yüksek kalmasını beklediklerini kaydetti. Tarımdaki girdi maliyetlerinin tepede seyretmesi sebze-meyvedeki etiket artışlarının sinyali oldu.

BDDK tarafından yapılan son düzenleme de cepteki yangına işaret etti. Buna nazaran kredi kartıyla yapılan ödemelerde temassız süreç limiti 1 Şubat’tan itibaren geçerli olmak üzere 500 TL olarak güncellendi. Kararın salgın önlemleri nedeniyle alındığı ileri sürüldü. Bu ölçü geçen yıl mayıs ayında 250’den 350 TL’ye yükseltilmişti.

TEMASSIZ ÖDEME DE ARTIRIMLARA DAYANAMADI

Döviz kurlarındaki artış, yüksek enflasyonla birlikte TL’yi tarihinin en bedelsiz düzeyine taşıdı. Peş peşe gelen artırımlar paranın pul olmasına sebep olurken, temassız kart ödemelerinde yapılan limit artışları da bir işe yaramadı. En son 250 TL’den 350 liraya çıkarılan temassız ödeme limiti tekrar artırılarak 500 liraya yükseltildi.

Kur faiz sarmalıyla birlikte Türk Lirası en kıymetsiz para üniteleri liginde hâlâ üst sıralarda. TL’deki kayıplar ve yüksek enflasyon para pul olmasına neden oldu. 300-400 liraya evvelce dolan market arabası şimdilerde bin liraya bile dolmuyor.

Pandemiyle birlikte kullanımı daha da yaygınlaşan temassız kart ödemeleri de artırımlardan nasibini aldı. En son 250 TL’den 350 liraya yükseltilen temassız kart ödeme limiti bir kere daha artırıldı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Konseyi (BDDK) kartlı ödemelerde, salgın önlemleri kapsamında, temassız süreç limitinin, 1 Şubat’tan itibaren geçerli olmak üzere 500 Türk lirası olarak yine güncellenmesine karar verdi.

BDDK’nın Türkiye Bankalar Birliği (TBB), Türkiye İştirak Bankaları Birliği (TKBB) ve Bankalararası Kart Merkezi’ne (BKM) gönderdiği yazıda yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının Türkiye’de yayılımının önlenmesi gayesiyle bankacılık dalında kimi önlemlerin alındığı hatırlatıldı. Daha evvel 250 Türk lirasına çıkarılan kartlı ödemelerde temassız süreç limitinin 7 Mayıs 2021’de 350 Türk lirası olarak güncellendiği aktarılan yazıda, salgın hadiselerinin devam ettiği bu günlerde kartlı ödemelerde temassız süreç limitinin, 1 Şubat’tan itibaren geçerli olmak üzere 500 Türk lirası olarak yine güncellenmesine karar verildiği bildirildi.

Öte yandan Garanti BBVA Ödeme Sistemleri (GÖSAŞ), Mastercard ile ortaklaşa gerçekleştirdiği “Türkiye’de Kartlı Ödemeler 2021” araştırmasının sonuçlarına nazaran 2020’de 1.7 milyar olan temassız süreç adedi, 2021 sonu prestijiyle 3.7 milyar adede ulaşarak 1 yılda yüzde 114 artış gösterdi. Başka taraftan Aralık 2021’de temassız süreçlerin kartla yapılan yüz yüze süreçler içindeki hissesi da yüzde 56’ya ulaştı.

15 YAŞ ÜSTÜ KREDİ KARTI SAHİPLİĞİ AVRUPA’NIN ÜZERİNDE

Türkiye’de 15 yaş üstü kredi kartı sahipliği Avrupa ortalamasının üzerinde çıktı. Garanti BBVA Ödeme Sistemleri (GÖSAŞ), Mastercard ile ortaklaşa gerçekleştirdiği ‘Türkiye’de Kartlı Ödemeler 2021’ araştırmasını açıkladı. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) ve Dünya Bankası bilgilerinden de faydalanılan çalışmaya nazaran 2021 sonu prestijiyle Türkiye’de 15 yaş üzeri nüfusun yüzde 49’u kredi kartı sahibiyken, Avrupa’da bu oran ortalama yüzde 47. Lakin Avrupa’da 15 yaş üzeri nüfusun ortalama yüzde 94’ü banka hesabına sahipken Türkiye’de bu oran yüzde 82. Birebir nüfus kümesinde banka kartı sahipliği Avrupa’da ortalama yüzde 90, Türkiye’de ise yüzde 76.

ÇEK ÖDEMELERİNDE ÖLÇÜ ARTIRILDI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca (TCMB), çekte muhatap bankanın ödemekle sorumlu olduğu ölçü 2 bin 670 liradan 3 bin 600 liraya yükseltildi. Karar Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Bu değişikliğin akabinde kelam gelimi edilen husus, bildirimde şu formda yer aldı: “Muhatap banka, ibraz eden düzenleyici dışındaki gebe müddetinde ibraz edilen her çek yaprağı için, karşılığının hiç bulunmaması halinde; çek bedeli 3 bin 600 lira yahut üzerinde ise 3 bin 600 lira, çek bedeli 3 bin 600 liranın altında ise çek bedelini ödemekle yükümlüdür. Karşılığının kısmen bulunması halinde ise çek bedeli 3 bin 600 lira yahut altında ise çek bedelini aşmamak şartıyla, kısmi karşılığı 3 bin 600 liraya tamamlayacak bir ölçüsü, çek bedeli 3 bin 600 liranın üzerinde ise çek bedelini aşmamak şartıyla, kısmi karşılığa ek olarak 3 bin 600 lirayı ödemekle yükümlüdür.”

Öte yandan yapılan değişiklikle, bildirinin süreksiz ikinci hususunda de değişikliğe gidildi. Değişiklikle, bu bildiriden evvel yayımlanan bildirilere nazaran bastırılan çeklerden dolayı muhatap banka, müddetinde ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde her çek yaprağı için 3 bin liraya kadar ve kısmen karşılığının bulunması halinde ise bu ölçüsü her çek yaprağı için 3 bin liraya tamamlayacak biçimde ödeme yapmakla yükümlü kılındı. Kelam Geli̇mi̇ Edi̇len fiyat, daha evvel 1.680 lira olarak belirlenmişti. Bildiri 28 Ocak Cuma günü yürürlüğe girecek.

KİMİ ŞİRKETLERİN ÖZ LİMİTLERİ YÜKSELTİLDİ

Merkez Bankası tarafından bugünkü Resmi Gazete’te yayımlanan bildiriye nazaran, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmeliğin “Asgari öz kaynak yükümlülüğü ve mesleksel sorumluluk sigortası” başlıklı 33’üncü unsurunun birinci fıkrası uyarınca, birtakım ödeme ve elektronik para kuruluşları için belirlenen taban öz kaynak yükümlülüğü meblağları artırıldı.

Buna nazaran, öz kaynağın fatura ödeme kuruluşları için 5,5 milyon liradan, öteki ödeme kuruluşları için 9 milyon liradan ve elektronik para kuruluşları için 25 milyon liradan az olmaması karara bağlandı. Kelam Geli̇mi̇ Edi̇len fiyatlar 1 Aralık 2021’de yayımlanan yönetmelikte, öz kaynağın fatura ödeme kuruluşları için 3 milyon liradan, başka ödeme kuruluşları için 5 milyon liradan ve elektronik para kuruluşları için 13 milyon liradan az olmaması biçiminde belirlenmişti. Bildirim 1 Nisan 2022’de yürürlüğe girecek.