Hükümet kanadı ‘faiz sebep enflasyon sonuç’ tezi çerçevesinde faiz indirimine ait güçlü iletiler vermesine karşın iktisadın gerçekleriyle yeni istikrar sinyalleri geliyor. Piyasa gerçekleri Merkez Bankası’nın da hareket alanını kısıtlıyor. Geçen hafta y…
Hükümet kanadı ‘faiz sebep enflasyon sonuç’ tezi çerçevesinde faiz indirimine ait güçlü bildiriler vermesine karşın iktisadın gerçekleriyle yeni istikrar sinyalleri geliyor. Piyasa gerçekleri Merkez Bankası’nın da hareket alanını kısıtlıyor. Geçen hafta yatırımcılarla bir ortaya gelen MB Lideri “Faiz indirimi için hudutlu alan kaldı” dedi. Kavcıoğlu’nun yabancılarla yapılan kısımda ‘indirim yok’ iletisini bilhassa lisana getirdiği belirtildi.
DIŞARIYA ‘PİYASA GERÇEKLERİNE UYUMLU ADIM’ İLETİSİ VERİLİYOR
Toplantının ikinci kısmında üç aydır sürdürülen faiz indiriminin devam edip etmeyeceği konuşulurken Kavcıoğlu’nun “16 Aralık’taki toplantıda faiz indirimi yapılmaması mümkünlüğü arttı” vurgusu yaptığı öne sürüldü. Bu gelişmeyle üst üste iki defa ‘daha fazla indirim yok’ sinyali verilmesi dikkat çekti. Yabancılara yönelik vurgu ise sermaye girişini sağlayacak ana kesitlere piyasa gerçeklerine uygun adımlar atılacağının teminatı formunda yorumlandı.
MERKEZ’DEN YABANCIYA FAİZ KELAMI
Merkez Bankası TL’deki paha kaybına karşın faiz indirim suratını 3 aydır kesmedi. En son PPK toplantısından da aralık ayı için indirim sinyali veren Merkez, yabancılarla yapılan ikinci toplantıda indirim için sona gelindiğini paylaştı. Toplantıyla ilgili Merkez tarafından net bir açıklama yapılmazken Credit Suisse analistleri Kavcıoğlu’nun indirim yapmama mümkünlüğünün arttığını paylaştı. Toplantıya birinci yarıda katılan Türk ekonomistler ise bu türlü bir telaffuzun kelam gelimi edilen olmadığını paylaştı.
TL’deki kıymet kaybı her gün rekor tazeliyor. İktisat idaresinin aldığı kararlar bu bedel kaybını daha da arttırıyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) üç aydır üst üste faiz indirimi yapıyor.
Kasım ayında 100 baz puan faiz indirimi kararı alan Merkez kurdaki üst taraflı hareketlere karşın tekrar indirim sinyali vermişti. Lakin TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu yatırımcılarla gerçekleştirdiği toplantıda farklı bir yol izleyerek faiz indirimi için alan kalmadığını belirtti. Global finans devlerinden Credit Suisse analistleri geçen hafta gerçekleştirilen yatırımcı toplantısının akabinde hazırladıkları raporda TCMB’nin bu ayki toplantısında 3 aydır devam eden faiz indirimlerine orta verilebileceğine işaret etti.
Credit Suisse analistleri Türkiye TCMB Lideri Kavcıoğlu’nun geçen hafta gerçekleştirilen yatırımcı toplantısında 16 Aralık’ta faiz indirimi olmama mümkünlüğünün arttığını söylediğini belirtti.
Raporda, TCMB Lider Yardımcısı Mustafa Duman’ın Para Siyaseti Kurulu’nun faiz indiriminin devam edip etmeyeceğine yönelik kararını 16 Aralık’ta vereceğini söylediği ancak Lider Kavcıoğlu’nun ortaya girerek “16 Aralık’taki toplantıda faiz indirimi yapılmaması mümkünlüğü arttı” dediği belirtildi. Lakin toplantının birinci yarısına katılan Türk yatırımcılar faiz indirimi mümkünlüğü azaldı diye bir referans verilmediğini aktardı. Tera yatırım baş ekonomisti Enver Erkan “TCMB toplantısında, en azından bizimle olan, faiz indirimi mümkünlüğü azaldı diye bir referans verilmedi. Credit Suisse şayet bu bildirisi aldıysa, yabancılarla olan toplantıda söylenmiş demek ki. Aslında yerliye farklı, yabancıya başka neden ekonomist toplantısı yapılır, anlamış değilim” dedi.
‘AMAÇ AYKIRI KÖŞE YAPMAK MI?’
Merkezin yatırımcı toplantısının akabinde raporlarını pahalandıran ekonomistler emelin aykırı köşe yapıp dövizi satışa geçirmek mi olduğunu sordu. Ekonomist İris Cibre “Türk yatırımcılar toplantıya birinci yarıda katıldı. Yabancılar 2. yarıda farklı toplantı gerçekleştirdi bir not düşeyim… Merkez Bankaları tarihinde bu kadar kısa aralıklarla sinyal değiştiren bir banka yoktur herhalde. ‘Dar bir alanımız var. Yapılmama mümkünlüğü arttı.’ Hedefiniz nedir? Aksi köşe yapmak mı? Merkez Bankaların vazifesi fiyat istikrarıdır, piyasaları manipüle etmek değil” dedi. Toplumsal internet hesabından değerlendirmede bulunan ekonomist Mustafa Sönmez ise “Bu ‘adi bir numara’ üzere geliyor bana. Faiz artırılacakmış duygusu yaratıp, dövizi satışa geçirmek. 16 Aralık gelince de “şkent aydın haberleriak “ diye faizi indirmek. Erdoğan, bu kadar faize verip veriştirmişken faiz artışına, ya da pas geçmeye müsaade verir mi? Sanmıyorum” paylaşımını yaptı.
‘KURDAKİ HAREKETLİLİĞİ FAİZE BAĞLAMAK YANLIŞ’
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay Meclis Genel Kurulu’ndaki bütçe sunumunda, kurda yaşanan hareketliliğin siyaset faizine bağlanamayacağını, ülkenin Döviz gereksinimini en aza indirecek sağlam bir ekonomik yapı kuracaklarını söyledi. Son günlerdeki kur hareketlerinin, iktisadın gerçeklerine uygun olmadığını söz eden Oktay “Bu manipülasyon teşebbüslerinin bize olduğu kadar, bunu yönlendirenlere de giderek artan bir maliyeti vardır ve bu sınama, iktisat üzerinden ülkemize kelamda diz çöktürmek isteyenler için de sürdürülebilir değildir. Kurlarda yaşanan hareketlenmeyi yalnızca faize bağlamak son derece yanlıştır ve Türkiye’nin büyüme, ihracat, cari istikrar ve mali disiplinde sahip olduğu başarıyı yok saymak manasına gelir” dedi. Oktay salgının getirdiği harika şartlarla birlikte pek çok ülkede de siyaset faizinin enflasyon altında yer aldığı bir devirden geçildiğini kaydetti.
MEVDUAT ORANLARI YILIN EN DÜŞÜK DÜZEYİNDE
Faiz indirim döngüsünün mevduat faizleri üzerindeki tesiri devam ediyor. 3 aya kadar vadeli TL mevduatlarda ortalama faiz Aralık 2020’den beri en düşük düzeye indi. Mevduat faizlerinde düşüş ivmesi bir yılın en düşük düzeyine ulaştı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bilgilerine nazaran 3 aya kadar vadeli TL mevduatlarda ortalama faiz yüzde 16’nın altına geriledi. Böylece mevduat faizlerinde ortalama faiz Aralık 2020’den bu yana en düşük düzeye geldi. Bloomberg HT’ye nazaran 6 aya kadar vadeli TL mevduat hesaplarında ortalama faiz yüzde 17’nin altını görürken, 1 yıla kadar vadesi olan mevduatlarda ise yüzde 14’nin altı kaydedilmiş oldu. TCMB’nin faiz indirim döngüsüne başladığı periyotta 3 aya kadar vadeli TL mevduatlarda ortalama faiz yüzde 19 civarında seyrediyordu.
TÜRK LİRASI’NIN GERÇEK BEDELİ EN TABANA GERİLEDİ
Merkez Bankası bilgilerine nazaran Türk lirası, tarihin en düşük gerçek kıymetine geriledi. Ekim ayında 60,37 düzeyindeki gerçek efektif döviz kuru, kasım ayında 54,33 oldu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, kasım ayına ait Gerçek Efektif Döviz Kuru Endeksi’ni açıkladı. Buna nazaran; TÜFE bazlı Gerçek Efektif Döviz Kuru Endeksi, kasım ayında da düşüşünü sürdürdü ve 54,33 ile kayıtların başladığı 1994 yılından bu yana en düşük bedele geriledi. Gerçek efektif kur, bir evvelki taban düzeylerini haziran ayında görmüştü. Temmuz, ağustos ve eylülde hudutlu yükselen gerçek efektif kur, eylül ayından itibaren tekrar düşüşe geçmişti. TÜFE bazlı gerçek efektif döviz kuru, ekimde 60,37’den 60,11’e revize edildi.
‘İNDİRİM MÜMKÜNLÜĞÜ AZALACAK DİYE BİR BİLDİRİ ALMADIM’
Merkez Bankası’nın yatırımcı toplantısında yerli yatırımcılar kısmına katıldığını ve faiz artırımı üzere bir ileti verilmediğini aktaran İnfo Yatırım Genel Müdür Yradımcısı Mert Yılmaz “TCMB toplantısına ben de katıldım. Liderin anlattıklarından Aralık ayı için bir bildiri almadım. Hele faiz indirimi yapma mümkünlüğü azaldı halinde hiç. Hudutlu alan vurgusu esasen PPK metninde de vardı. Benim anladığım 2022’nin birinci yarısını için faiz indirimi düşünülmediği” sözlerini kullandı.
HUDUTLU ALANIMIZ KALDI
TCMB’nin yerli yatırımcılar toplantısında yapılan sunumda faiz indirim için sonlu alanın kaldığı ve bu alanı büyük ölçüde bitirildiği sözleri ön plana çıkarak “Firmalarımızın yatırım iştahı ve istihdam beklentileri geçmiş yıllara nazaran hayli yüksek düzeylere gelmiş durumda. Cari süreçler istikrarı Ağustos ve Eylül aylarında fazla verdi ve yıllıklandırılmış cari süreçler istikrarındaki düzgünleşme belirginleşerek devam etti. Ticari krediler büyüme oranı yıllık yüzde 8 ile geçmiş yıl ortalamaların epey altında seyretmektedir. Mevcut para siyaseti duruşumuzun 2022 yılının birinci yarısında birikimli tesirlerini gözlemleyeceğiz. İndirim için hudutlu alanımız kaldı. Bu alanı büyük ölçüde bitirdiğimizi düşünüyorum. Cari süreçler istikrarında kalıcı bir güzelleşme için yatırımları destekleyecek, ihracatı artıracak ve ithalatı sınırlayacak uygulamaları ve siyasetleri değerli görüyoruz. Reeskont kredilerinin sağladığı imkanlar da bu alanlara takviye verecektir. Rezervlerimiz son devirde istikrarlı bir artış eğilimine girdi. Kararlı bir halde rezervlerimizi artırmaya devam edeceğiz. Döviz piyasasında gerçekçi olmayan, sıhhatsiz fiyat oluşumu var, TCMB yüksek volatiliteye müdahale edebilir” açıklamalarında bulunuldu.
‘TOPLANTILARIN KAPALI YAPILMASI SORUNLU BİR UYGULAMA’
Bbirincient üniversitesi öğretim vazifelisi ve TCMB eski başekonomisti Hakan Kara “TCMB PPK üyelerinin bildiri verdiği yatırımcı toplantılarının kapalı yapılması sorunlu bir uygulama. Bu formatta devam edilecekse toplantıların canlı yayınlanması gerekir. Yabancılarla yapılan toplantıda üyelerden birinin faiz indirim mümkünlüğünün azaldığını söylediğini farklı kaynaklardan ben de duydum, ne kadar ciddiye almak lazım o başka problem. Şeffaflık olmayınca bu türlü kulaktan kulağa aktarılan bilgilerle gürültü seviyesinin artması kaçınılmaz” dedi.