Kamuoyu tarafından enflasyon oranını düşük gösterdiği için eleştirilen Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Lideri Prof. Dr. Sait Erdal Dinçer, kritik açıklamalarda bulundu.Dünya Gazetesi’nden Maruf Buzcugil’e konuşan TÜİK Lideri Dinçer, kamuoyunda en ço…
Kamuoyu tarafından enflasyon oranını düşük gösterdiği için eleştirilen Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Lideri Prof. Dr. Sait Erdal Dinçer, kritik açıklamalarda bulundu.
Dünya Gazetesi’nden Maruf Buzcugil’e konuşan TÜİK Lideri Dinçer, kamuoyunda en çok sorulan “Açıklanan enflasyon ile hissedilen enflasyon ortasındaki neden kaynaklanıyor” sorusunu “Biz hayat maliyetini değil enflasyonu ölçüyoruz” diye cevapladı. Dinçer “İnsanlar daima kendi hissettikleri enflasyonu en son aldığı ve daha sık tükettiği eserlere bakıyor” diye de ekledi.
Bağımsız toplumsal bilimcilerin kurduğu ENAG’ın enflasyon hesabıyla TÜİK’inki ortasında 46 puanlık fark var. Başka yandan kulislerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Dinçer’e reaksiyonli olduğu konuşuluyor. Argümana nazaran, TÜİK üzerinde son artırımlar sonrası enflasyonun ‘yüksek hesaplanmaması’ için ağır baskılar kelam gelimi edilen.
‘KİŞİDEN ŞAHSA DEĞİŞİR’
TÜİK Lideri Prof. Dr. Sait Erdal Dinçer’in açıklamaları şöyle:
“Halk enflasyonu, bütün dünyada tartışılıyor. Hissedilen enflasyon, bütün dünyada farklı bir kavramdır. Beşerler daima kendi hissettikleri enflasyonu en son aldığı ve daha sık tükettiği eserlere bakıyor. Enflasyonda iki tane ölçü var. Ya enflasyona odaklanırsınız ya da eşya maliyetine odaklanırsınız. Biz enflasyonu ölçüyoruz. Halkın enflasyonu bireyden bireye değişir. Biz büsbütün Eurostat kurallarına bağlıyız.
Aslında iki maksadı var bunun. İlksi Merkez Bankası para siyasetine yardımcı olacak, karar vericilerin, fiyat gelişmelerini yorumlayabileceği sayısı üretmek, ikincisi memleketler arası hesaplara yardımcı olmak.
‘ALGIYI DEĞİŞTİREBİLİYOR’
Bunun için de sabit bir sepet yapıyoruz. Tariflerimiz, işyerlerimiz, kalitemiz sabit. Yıl boyunca bu sabit tanımlar üzerinden gidiyoruz. İkincisi sepetimizin yük sistemi var. Bu yük sistemi, her şeyi algıyı değiştirebiliyor. Algıdan kastımız, örneğin bir çocuğunuz varsa bebek mamasından daha fazla etkileneceksiniz, bezden daha fazla etkileneceksiniz. Bende bu yoksa farklı şeylerden etkilenirim.
‘ŞAİBELERİ ORTADAN KALDIRACAĞIZ’
‘Yaşam Maliyeti Endeksi’ ismiyle özel kapsamlı yeni bir endeks üzerinde çalıştıklarını açıklayan Dinçer, 2022 yılında ‘şaibeleri ortadan kaldıracaklarını’ tabir etti: “2021 yılında bilgilerin yüzde 21’i online olarak barkod sisteminden geldi. Bu oran besinde yüzde 50 oldu. 2022 yılında sepetteki barkod gayemiz yüzde 50. Besin tarafındaysa barkodun hissesinin yüzde 75 olmasını hedefliyoruz.”
GÜÇ ARTIRIMLARI OCAK VERİSİNDE
Kademeli tarife ismi altında güçte getirilen son artırımlara da değinen Dinçer, “Biz, tüketimin ne kadarı günlük 5 kWh’ın altında, ne kadarı üstünde buna ait ciro ve fatura kıymetlerine nazaran yüklendirme yapacağız ve ocak ayı enflasyonunda açıklayacağız” dedi. Dinçer, BOTAŞ’la da temas halinde olduklarını söz etti.
Dinçer ve TÜİK yöneticilerinin açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
- TÜİK hayat pahalılığını değil, Eurostat ölçütlerinde fiyatlar genel seviyesini, yani teknik tarifli enflasyonu ölçüyor.
- TÜİK, enflasyonun vatandaşa yükünü hesaplamak üzere, “Çekirdek Enflasyon” üzere Özel Nitelikli Endeksler ortasında yer alacak, ‘Yaşam Maliyeti Endeksi’ üzerinde çalışılıyor.
- Türk-İş’in 35 yıldır yayımladığı ‘Geçinme Endeksi’, hala hayat maliyeti açısından en değerli referans ve TÜİK bilgileriyle uyumlu.
- TÜİK’in bilgi tabanını paylaştığı Eurostat, her ay paydaşı tüm ülkelere endekslerdeki bariz hareketlerle ilgili soru gönderiyor. Ayda ortalama 30 soru alan TÜİK’e, Aralık’ta 120 soru gelmiş.
- Yıllık yüzde 79,89 ile tüketici fiyatlarını ikiye katlayan Yurtiçi ÜFE, tüm dünyada olduğu üzere gecikmeli de olsa TÜFE’ye yansıyacak.
- Besinde fiyatlarının yüzde 51’e yakını online Barkod Sistemi ile kasadan geçmiş eserlerden alınıyor.
- Tüketici fiyatlarında yıl başında belirlenerek, ‘hep birebir işyeri, birebir marka, tıpkı ürün’ takip ediliyor.
- İktidarın enflasyon konusunda maksat aldığı beş zincir marketten yaklaşık 1 milyar 100 milyon online fiyat verisi alınmış.
- TÜİK, 2022’de derlediği fiyat datalarının, toplam sepette yüzde 50’sini, besin fiyatlarının yüzde 75’ini online derlemeyi planlıyor.
- Semt pazarları başta olmak üzere anketörlerin tabletlerle girdiği fiyatlara hiçbir süreçte müdahale edilemiyor.
- Araba fiyatları internetten, bayilerden, yetkili satıcılardan takip ediliyor, fakat GİB data tabanından sağlaması yapılıyor.
- Elektrik artırımları, EPDK’dan alınan bilgiler ışığında ocak ayı enflasyonuna tam olarak yansıyacak.
- TÜİK yöneticileri ‘Enflasyon açıklayan kuruluşların (ENAG), hesaplama tekniklerini, bilgilerini bizim üzere kamuya açmaları gerekir, bizim binlerce kişi ile yaptığımız hesaplamaları 15 bireyle nasıl yapıyorlar merak ediyoruz’ diyor.
