Rusya’nın, Ukrayna’nın Donbas bölgesini işgale başlamasıyla büyüyen krizden en fazla etkilenen ülkelerden birisi Türkiye olacak. Kriz, iktisat siyasetlerini ödemeler istikrarında ‘fazla’ üzerine kuran ve planlarını turizm ve müteahhitlik gelirine bağlayan …
Rusya’nın, Ukrayna’nın Donbas bölgesini işgale başlamasıyla büyüyen krizden en fazla etkilenen ülkelerden birisi Türkiye olacak. Kriz, iktisat siyasetlerini ödemeler istikrarında ‘fazla’ üzerine kuran ve planlarını turizm ve müteahhitlik gelirine bağlayan Türkiye’de tasalara neden oldu.
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Lideri Erdal Eren, Rusya’da yaklaşık 21 milyar dolar bedelinde 150 projenin devam ettiğini, Ukrayna’da da yeni aldıkları 3 milyar dolarlık projenin bulunduğunu bildirdi. Turizm Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Lideri Firuz Bağlıkaya ve kesim temsilcileri, iki ülke ortasında artan tansiyonun turizmcileri son derece huzursuz ettiğini, bu durumun turizm dalına olumsuz tesirlerinin kaçınılmaz olduğunu söylüyorlar.
Dünya’nın haberine nazaran; son birkaç günde rezervasyon iptalleri olmadı, lakin yeni talep kesildi. Türkiye’nin turizm gelirleri içinde, olağan periyotlar baz alındığında, yıllık olarak Rus turistlerin yaklaşık 5 milyar dolarlık, Ukraynalı turistlerin de yaklaşık 2 milyar dolarlık hissesi bulunuyor. Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in Ukrayna’nın doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçıların idarelerinin tanınmasına dair kararnameyi imzalamasının akabinde iki ülke ortasındaki tansiyon ve bu karara karşı reaksiyonler artarken piyasalarda da güç fiyatları başta olmak üzere kelam gelimi edilen gelişmeler fiyatlanmaya devam ediyor.
‘TÜRKİYE’YE REZERVASYONLAR DURDU’
Geçen yıl Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen ülke sıralamasında bir evvelki yıla nazaran yüzde 120,52 artış ile Rusya Federasyonu birinci, Ukrayna yüzde 106,49 artış ile üçüncü sırada yer aldı. Türkiye’ye gelen Rus turist sayısı 2019’da 7 milyon iken, pandemi tesirindeki 2020’de 2,1 milyon, 2021’de ise 4,7 milyon oldu. Türkiye’de Ukrayna’dan 2019’da 1,5 milyonun üzerinde turist ağırlanırken, 2020’de bu sayı 997 bini, 2021’deyse 2 milyonu aştı. Yılın başında en ağır rezervasyon akışı Ukrayna ve Rusya pazarında yaşanıyordu. Rus Tıp Operatörleri Birliği (ATOR) da ocakta Rus turistlerin yüzde 70’inin erken rezervasyonlarda Türkiye’yi tercih ettiğini açıklamıştı. Fakat Ukrayna ve Rusya ortasında artan tansiyon, durumu bilakis çevirme riski doğurdu.
Rusya ve Ukrayna’nın turizmin ana kaynak pazarlarından olduğunu vurgulayan Turizm Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Lideri Firuz Bağlıkaya, artan tansiyonun turizmcileri son derece huzursuz ettiğini, turizm dalına olumsuz tesirlerinin kaçınılmaz olduğunu söz etti. Güney Ege Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (GETOB) Lideri ve Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Lider Yardımcısı Bülent Bülbüloğlu, 10 gündür Ukrayna’dan rezervasyonların durduğunu, son iki gündür de Rusya’nın rezervasyonlarının kesildiğini belirtti.
‘5 MİLYAR DOLARLIK GELİR KAYBI YARATIR’
İki ülke ortasındaki kriz ve hava trafiğinin kapanmasıyla turizm bölümünün darbe alacağını belirten Bülbüloğlu, “Bu yıl Rus turist sayısında geçen yılın üzerine çıkma amacımız vardı. Ukrayna tarafında her halükârda 1 milyonluk bir turist kaybımız olacak, ekonomik olarak da zayıflar. Lakin en berbat senaryoda bu iki ülkeden 4-5 milyon turist kaybımız olabilir. Bu da 5 milyar dolarlık gelir kaybı yaratır. Zira, bu iki ülkedeki kayıplar turizmde istikrarları de bozar. Öteki pazarlarda da fiyatlarımızı düşürmek zorunda kalırız. Savaş ortamında arz-talep istikrarı bozulduğunda düzgün bir dönem geçirmek mümkün olmaz. Bu yıla da umutla başlamıştık ancak 5 yıldır toparlanamayan turizm bölümü sıkıntı durumda kalır” değerlendirmesini yaptı.
Rus ve Ukraynalı turistlerin, yüklü olarak Alanya, Belek ve Kemer’i tercih ettiğini söyleyen TÜRSAB Akdeniz Bölge Temsil Heyeti Lideri Ferit Turgut, “Rusya rezervasyonları dün sabahtan itibaren büsbütün kesildi. Lakin iptaller şimdi yok. Yaşanacak olumlu gelişmelerde tekrar turist hareketi sağlanabilir. Rus ve Ukraynalı turistin olmayacağı bir Antalya’da pandeminin üzerine daha da sıkıntı durumda kalabiliriz. Öteki ülkeler bölgeye yetmez” diye konuştu.
Geçen yıl toplam 30,3 milyon turistten 24,4 milyar dolar turizm geliri elde eden Türkiye, bu yıl ise ziyaretçi sayısını 45 milyona, turizm gelirini ise 35 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor.
‘BAKANLIĞIN İKAZIYLA ORADAN UZAK DURUYORUZ’
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Lideri Erdal Eren, şu anda Rusya’da yaklaşık 21 milyar dolar pahasında 150 projenin devam ettiğini, Ukrayna’da da 3 milyar dolarlık yeni projeler üstlendiklerini bildirdi. Bilhassa Türkiye’nin müteahhitlik dalı açısından Rusya en kıymetli pazar pozisyonunu korurken Ukrayna da artan ivmesiyle dalın yeni beğenilen pazarları ortasında yer alıyor. Eren, kent aydın haberleri’ya yaptığı açıklamada, Rusya’nın uzun yıllardır açık orta en ağır pazarları olduğunu tabir ederek, 3 yıldır Rusya’da aldıkları işlerin toplamının yaklaşık 22 milyar dolar olduğunu kaydetti. Eren, “Sadece 2021’de toplam 11 milyar dolar meblağında 30 başka iş aldık. Şu anda Rusya’da yaklaşık 21 milyar dolar pahasında 150 projemiz devam ediyor” dedi. Ukrayna’da da son yıllarda önemli projeler almaya başladıklarını anlatan Eren, 2019’da 7, 2020’de 10, 2021’de 34 mukavele imzaladıklarını, Ukrayna’da aldıkları yeni projelerin bedelinin 3 milyar doları bulduğunu anlattı. Eren, Ukrayna’nın sorun yaşanan bölgeleri Donetsk ve Luhansk’ta Türk müteahhitlerinin proje üstlenmediğini kaydederek, “Dışişleri Bakanlığımızın ve büyükelçiliğimizin ihtarıyla 2 yıldır biz o bölgeden uzak duruyoruz” dedi.
‘BİRÇOK PİYASADA VOLATİLİTE YARATABİLİR’
Rusya ile Ukrayna ortasındaki krizin bölüme mümkün tesirlerini kıymetlendiren Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneği (TALSAD) İdare Heyeti Lideri Ali Kibar, yaptığı açıklamada şu bilgileri verdi:
“Çok yakın bir devirde yaptığımız istişarelerden elde ettiğimiz kankent aydın haberlerit, şu anda rastgele bir arzda yahut tedarikte külfetli bir süreç yaşanmayacağına işaret ediyor. Bize gelen bilgi bu tarafta. Türkiye alüminyumda hammadde gereksiniminin yüzde 55’ini Rusya’dan karşılıyor. Avrupa ve ABD de hammaddenin yüzde 40’ını Rusya’dan karşılıyor. Münasebetiyle bu manadaki farklı gerginliklerin mal bazına indirgenmesi birçok piyasada farklı volatiliteleri beraberinde getirebilir.”
‘EN ÇOK ANTALYA ETKİLENECEK’
Antalya iş dünyası, turizm ve ihracatta iki ana pazar pozisyonunda olan Ukrayna ile Rusya ortasında savaş çıkmaması için dua ediyor. Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Lideri Davut Çetin, “Antalya 2022 yılı turizm ve Türkiye iktisadı için hayati bir yıl olacak. İki ülke ortasında savaş olmaması için dua ediyoruz” dedi. ATSO Şubat Ayı Meclis toplantısında konuşan Davut Çetin, Ukrayna ile Rusya ortasında tansiyonun arttığını, Türkiye’nin de bu krizde istikrarlı bir tavır aldığını, bunun devam ettirilmesini istedi. Çetin, şunları söyledi:
“İnşallah Rusya ve Ukrayna’da çok olumsuz gelişmeler görmeyiz. Bu yıl Antalya turizmi hem bizim hem Türkiye iktisadı açısından hayati bir kıymet taşımaktadır.”
