ALİ YILDIRIMGeçen hafta yalnızca 1 araç düşük vergi diliminde kalırken, hükümetin tek gecede düşürdüğü kur sonrasında fiyatlar yüzde 36’ya kadar geri geldi. Kimi modellerde düşüşler 100 bin lira üzerinde oldu lakin son virajdaki ulaşılabilir modellerin etiket…
ALİ YILDIRIM
Geçen hafta yalnızca 1 araç düşük vergi diliminde kalırken, hükümetin tek gecede düşürdüğü kur sonrasında fiyatlar yüzde 36’ya kadar geri geldi. Kimi modellerde düşüşler 100 bin lira üzerinde oldu fakat son virajdaki ulaşılabilir modellerin etiketleri 20 gün öncesine yani 6 Aralık’a kadar gerileyebildi.
KURDAKİ SERT DÜŞÜŞ FİYATLARI YALNIZCA 6 ARALIK DÜZEYİNE DÖNDÜREBİLDİ
Türkiye’de kur krizi iğneden ipliğe birçok esere yansırken, fiyatlar tabir yerindeyse aldı başını gitti. Bilhassa ithal tartı eserlerde artırımlar katma pahalı olurken, kurdaki tepeyle birlikte artık kayış koptu. Hiç kuşkusuz otomotiv pazarı da bundan en fazla etkilenen kesimlerden biri. Alım gücü her geçen gün düşerken, kur ve ÖTV sıfır araç fiyatlarını daha ulaşılmaz bir hale getirdi. Ağustos ayında güncellenen matrahlarla birlikte araba fiyatları yüzde 50 ÖTV tesiriyle düşerken, geçen hafta kesim bir birincii yaşadı. Artan fiyatlarla en ucuz arabaların bile vergi dilimleri bir bir değişirken, yüzde 50 ÖTV diliminde yalnızca tek bir model kaldı. Hükümetin yüksek kur siyaseti sonrasında geçen pazartesi günü kurun bir gecede 5-6 lira birden inmesi ticareti de sekteye uğrattı. Yüksek kurdan çekilen arabaların bile fiyatları çekilmek zorunda kalırken, yüzde 50 ÖTV dilimine giren model sayısı yeniden tek elin parmaklarını geçemedi. 2022 ile birlikte model yılı da değişecek. Bu sefer fiyatların tekrar üst gerçek çıkması an sıkıntısı. Otomotiv bölümü, kurun düşüşünü en çabuk yansıtan bölümlerden biri oldu. 20 liraları aşan euro sonrasında yüzde 50 ÖTV dilimi anlamsız kalırken, yaklaşık 8 liralık gerileme sıtmaya razı etti. Son 1 haftalık süreçte, 4 model daha düşük dilime geri geldi. Lakin burada da fiyatlar artık bildiğiniz üzere değil. 29 Kasım’dan beri yaptığımız tabloya nazaran, ortadaki en düşük fiyat farkı yalnızca 47 bin lira. Tepeden dönen kur sonrasında fiyatların birtakım modellerde yalnızca 6 Aralık’a geri geldiği görülüyor. 29 Kasım hala hayli uzak. En ucuzunda bile 29 Kasım-27 Aralık devrindeki fiyat farkı en düşük 47 bin en yüksek ise 181 bin 400 lira. Bu tabloya nazaran mevti gördük sıtmaya razı olduk. Son 1 haftaya bakıldığında da kur ve ÖTV bazlı geri çekilmenin yaklaşık yüzde 36 düzeyinde olduğu görülüyor. 29 Kasım’da en ucuz 18 aracı baz aldığımız tabloda, yüzde 10 ila yüzde 36’lık bir düşüş olduğu dikkat çekiyor.
EGEA DİRENDİ 4 MODEL DAHA YÜZDE 50’YE GELDİ
Son bir hafta öncesine kadar yüzde 50 vergi diliminde tek kalan model, Fiat Egea sedan idi. Kurla birlikte düşen fiyatlar yüzde 80’lik vergiye de çalım atınca, liste yine arttı. Tabi en düşük vergi dilimindeki araç sayısını yalnızca tek elle göstermek mümkün. Fiat Egea sedan 244 bin 900 lira ile birebir fiyata sahipken, Hyundai i10’un fiyatı 47 bin lira gerileyerek 240 bin 700 liraya indi. Listeye bir de Egea Cross 266 bin 900 liralık fiyat etiketiyle hareket etti. Hyundai i20’de 52 bin 500 liralık indirimle 6 Aralık’taki fiyatına yani 263 bin 400 liraya dönüş yaptı. Renault ise Clio ile yine tabloda. 20 bin 100 liralık kur ve vergi farkına imza atan model i20’yle tıpkı yazgısı paylaşarak 6 Aralık’taki listesi olan 263 bin 400 liraya yerleşti. Her ne kadar yüzde 80’lik vergi diliminde yer alsa da Hyundai Bayon ve Dacia Sandero Stepway da yalnızca 20 gün evvelki etiketine dönüş yapabildi.
‘İKİNCİ EL DE KASIMA DÖNDÜ’
2plan İcra Şurası Lideri Orhan Ülgür, alınan ekonomik önlemler doğrultusunda kurlarda yaşanan düşüşle birlikte ikinci el araba fiyatlarında yüzde 15 civarında bir düşüş gerçekleştiğini belirterek “Kurların stabil kalması çok değerli. Bu biçimde kalırsa fiyat tarifesi uygulamasılar oturur” dedi. Ülgür “Bugün ikinci el otomotiv pazarında 2020 Kasım ayına misal bir sakinlik yaşıyoruz. Kurlar düştü ve araç fiyatları geriledi. Fakat başka etkenlerin farklı olduğunu görüyoruz. Kurların dengelenmesiyle; şu anda ikinci el arabalar geçen kasım ayındaki eski fiyatlardan talep görmeye başladı. Gerçek ikinci el ticareti bundan sonra başladı” açıklamasını yaptı.
‘MATRAH GÜNCELLEMESİ ŞART’
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) İdare Şurası Lideri Turgay Mersin, artan fiyatlar nedeniyle satılan araçların yüzde 90-95’inin yüzde 80’lik ÖTV dilimine girdiğini, bu nedenle süratli bir halde ÖTV matrahlarının güncellenmesi gerektiğini söyledi. Mersin “Ülkemizdeki süratli ve üst çok istikametli, değişken kur hareketleri nedeniyle maliyetler artmaya devam ederse bu artışlar fiyata yansıyacağından talepte bir daralma olması da kaçınılmaz olacaktır. Ayrıyeten, dalın en kıymetli kaldıraç tesiri yaratan faktörü kredi faizleri ve kolay ulaşılabilmesi de bugünkü ortamda epeyce büyük bir yara almış durumda” yorumunu yaptı.
‘KUR VE FAİZ BELİRLEYİCİ OLACAK’
Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış AŞ Üst Yöneticisi (CEO) Ali Haydar Bozkurt “Çip krizi aşılır ve ÖTV baremleri gerektiği vakitlerde gecikmeden güncellenirse 2022’deki satışların 2021 yılı ile birebir düzeylerde olacağını öngörüyorum. Bunun yanında kurlar, faiz düzeyi de çok belirleyici öge olarak karşımıza çıkıyor. Kurun, enflasyonun ya da faiz oranlarının yüksekliğinden çok öngörülebilir olması da gerekiyor” dedi. Bozkurt, Türkiye otomotiv pazarının ÖTV matrah güncellemesinden sonra araç bulunurluğu meselesinin olmaması halinde 1 milyon adetler civarında seyretmesinin muhtemel bir durum olduğunu aktardı.
‘EKONOMİDE İSTİKRAR ÖNEMLİ’
Honda Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Bülent Kılıçer, 2021’in; kesimde yaşanan çip krizi ve ham unsur fiyatlarındaki yükselişler nedeniyle arzı giderek azalan, üretimi global çapta düşen, oynak kurlar ve ÖTV matrah hudutları nedeniyle fiyatlamada zorluklar yaşanan bir yıl olarak hatırlanacağını söz etti. Kılıçer şunları paylaştı: “Otomotiv kesimindeki hacim artışı için öncelikle iktisatta istikrar ortamı ve öngörülebilirlik çok kıymetli. Tüketicilerin arabaya ulaşmasını artırmak için fiyat istikrarının sağlanması, taşıt kredisine erişim, faiz oranları ve ÖTV matrah düzenlenmesi üzere şartların da güzelleştirilmesi gerek.”
‘DENGE SAĞLANMALI’
Hyundai Assan Genel Müdürü Murat Berkel, bu yıl içinde üretimde değerli kasvetler yaşanmasına sebep olan çip krizinin, 2022’nin en azından yılın birinci yarısında da devam edeceğinin öngörüldüğünü söyledi. Berkel “Tedarikte yaşanacak muhtemel aksamalar, kurlardaki dalgalanmalar ve iktisadın stabilitesinin sağlanamaması, pazarın dengelerinde de vakit zaman değişkenlikler yaratabilir. Yıl içindeki bu değişkenlikler, pazarın da beklenen düzeylere ulaşamamasına neden olabilir. Lakin kaideler olumlu gerçekleştiğinde pazarın bu yılın altında kalmayacağını öngörebiliriz” dedi.
‘BÜYÜYEN PİYASADAN VERGİ DAHA YERİNDE OLUR’
Renault MAİS Genel Müdürü Berk Çağdaş ise yüksek döviz kurunun bununla birlikte ayrıyeten çip krizine bağlı olarak yaşanan araç bulunurluğu meselesinin en kıymetli gündem hususlarından olduğunu vurguladı. Çağdaş şöyle devam etti: “Döviz kurundaki volatilitenin seyrine nazaran bir taraftan temkinli, öteki taraftan optimist duruşumuzu sürdürerek tüketicilerimizden gelen talepleri karşılamak için çalışmaya devam edeceğiz. Yeni yılda ÖTV matrah dilimlerinde yapılacak bir güncelleme, yükselen kurların getirdiği maliyet yükünün vergiyle birlikte tüketiciye yansımasının önüne geçecektir. Genel olarak ünite araç başına artan vergi yerine, büyüyen piyasadan toplanacak vergi geliri artışına yönelik bir düzenlemenin daha yerinde olacağına inanıyoruz.”
‘KURUN BİR NOKTADA SABİTLENMESİ GEREKİYOR’
Araç fiyatlarında yaşanan düşüşlerin ikinci ele de yansıması bekleniyor. Son iki aylık süreçte tekrar gündeme oturan ikinci el araç piyasasında, değerli bir etken haline gelen döviz kurunun sıfır kilometre kadar araç fiyatlarına direkt yansıdığını tabir eden Otomerkezi.net CEO’su Muhammed Ali Karakaş “İkinci elde sağlıklı bir alım-satım fiyatı oluşması için kurun bir noktada sabitlenmesi artık kıymetli bir gerçek. Rölatif periyotta, otomotiv dalı ve ikinci el araç pazarı için kur istikrarının işlevini görmüş olduk. Geçtiğimiz hafta döviz kurunda 18 TL üzere sayıların görülmesi, bununla birlikte tedarik zincirindeki sorunların devam ediyor oluşu, sıfır kilometre kadar bayilerinde yüksek bir egoya kavuşturmuş, müşteri hizmetlerini hiçe sayan bir konuma getirmişti. İkinci el araç pazarında ise spot piyasada 1 günde yüzde 30 düşüş fiyatlara yansıdı. 1-15 yaş ortası arabalarda ise ortalama yüzde 25 oranında bir düşüş yaşandığını gözlemliyoruz” açıklamasını yaptı.
‘TÜKETİCİ OCAK AYINI BEKLİYOR’
İkinci el araç piyasasında sıfırın çok üzerinde kalan fiyatların düşmesi için vakte gereksinim olduğunu vurgulayan Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, tüketicilerin şu anda bir bekleme sürecinde olduğuna vurgu yaparak “Son kullanıcıların online ilan platformlarındaki yüksek fiyatlı satış trendi, bu kur düzenlemesi ile birlikte bozuldu. Bu durumdan ötürü Türkiye’de neredeyse ikinci el araba satılamaz hale geldi. Ocak ayının ortasına kadar gerek son tüketici nezdinde gerekse kurumsal firmalarda, sıfır araba fiyatlarına endeksli olarak gerilemeyle birlikte ikinci el fiyatları da bugünkü kurlara nazaran olağan seviyelere gelecektir. Şu an için gerileyen sıfır araç fiyatları ile birlikte ikinci elde, bilhassa kişisel satıcıların yüksek fiyat tarifesi uygulaması yapması nedeniyle ikinci el piyasası ortasında uçurum oluştu. Birtakım modellerde ikinci el araç fiyatları sıfır araçların yüzde 200’e varan oranlarda üzerinde kaldı. Kurun sabit kalması, ÖTV’de rastgele yeni bir artış yapılmaması ve sıfır araç fiyatlarında yüzde 20’leri aşan bu indirimlerin devam etmesi durumunda ikinci el piyasası da birebir eğilimi kademeli olarak gösterebilecektir” biçiminde konuştu.
