Bu hesabı nasıl yaptınız?Ulaştırma Bakanı’nın 29 Ekim 2019’da açılan havalimanının iktisada katkısına dair dataları tartışma konusu oldu. Yatırım meblağı 10.25 milyar euro olan havalimanının ‘devletin kasasından para çıkmadan’ yapıldığını savunan Karaisma…
Bu hesabı nasıl yaptınız?
Ulaştırma Bakanı’nın 29 Ekim 2019’da açılan havalimanının iktisada katkısına dair bilgileri tartışma konusu oldu. Yatırım meblağı 10.25 milyar euro olan havalimanının ‘devletin kasasından para çıkmadan’ yapıldığını savunan Karaismailoğlu “Toplam alınacak kira 26 milyar euro. Açıldığından bu yana iktisada katkısı 80.7 milyar euro. Sıfır harcama ile toplam 117 milyar euro Türkiye’ye kazanç” tabirini kullandı. Ekonomistlerden, muhalefetten “Bu hesap nasıl yapıldı, o vakit nerede 80 milyar euro” reaksiyonleri geldi.
Prof. Dr. Cem Başlevent: Metrosu olan havalimanı yerine göletlerin üzerine inşa edilen yeni havalimanına taksiyle gidince vakitten, akaryakıttan ve etraftan nasıl tasarruf ediliyor?
İYİ Partili Kerim Yılmaz: Öyleyse bu artırımlar niçin, ek bütçe neden? Edinilen kar kimin cebinde? Üç sent için el aleme kırılan gerdanlara ne demeli? Matematiğin mi ahlâkın mı taban düzeylerde?
DEVA Partili Ömer Rıfat Gencal: İGA borcunu ödeyemedi ve kredisini yine yapılandıralı bir yıl oldu. Devletin cebinden para çıkmayacak dediğiniz projeyi kamu bankaları fonluyor, işi ziyanına yapıyor.
80 milyar euro nerede?
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, İstanbul Havalimanı’nın açılmasından bu yana iktisada 80,7 milyar euroluk katkı yaptığını belirterek, “Sıfır harcama ile toplam 117 milyar avro Türkiye’ye kazanç” sözünü kullandı. Bakan’ın açıklaması
‘’80 milyar euro nerede?’’ tenkidine neden olurken, işletmeci firmanın borcunu ödeyemediği ve yapılandırdığı hatırlatıldı.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Twitter hesabından 29 Ekim 2019’da açılan İstanbul Havalimanı’nın ekonomik tesirlerine ait dataları paylaştı. Yatırım meblağı 10,25 milyar euro olan İstanbul Havalimanı’nın “devletin kasasından para çıkmadan” yapıldığına işaret eden Karaismailoğlu, “Toplam alınacak kira, 26 milyar avro. Açıldığından bu yana iktisada katkısı, 80,7 milyar avro. Sıfır harcama ile toplam 117 milyar avro Türkiye’ye kazanç” değerlendirmesinde bulundu. Karaismailoğlu’nun paylaşımında yer alan datalara nazaran, İstanbul Havalimanı, ulusal gelire 23,75 milyar euro, üretime 51,3 milyar euro, ihracata 4,2 milyar euro, vergiye 1,23 milyar euro katkıda bulunurken, istihdama tesiri 972 bin oldu. Bakan’ın paylaştığı bilgilerde İstanbul Havalimanı ile vakitten 84,3 milyon euro, akaryakıttan 56,5 milyon euro, etraftan 7,8 milyon euro ve başka kalemlerden 97,8 milyon euro olmak üzere toplamda 246,4 milyon euro tasarruf edildi. Bakanın açıklaması tenkitlere neden olurken 80 milyar euronun nerede kullanıldığı sorusu gündeme geldi. Düzgün Parti İktisat Siyasetleri Lider Yardımcısı ekonomist Özcan Kadıoğlu ‘’İstanbul HavaLimanı’nda uçuş sayısı olarak Atatürk Havalimanı 2014 yılı uçuş ve iniş sayısını yakalayamamış durumdasınız. İşte kaynak israfı ve verimsizlik için hoş bir örnek. Atatürk Havalimanı’nda hali hazırda görülenin hepsi sıfır mıydı?’’ tabirlerini kullandı. DEVA Partisi kurucularından ekonomist Ömer Rıfat Gencal ‘’ Sayın bakan ya finanstan ya da matematikten hiç anlamıyorsunuz… İGA borcunu ödeyemedi ve kredisini yine yapılandıralı 1 yıl oldu. Devletin cebinden para çıkmayacak dediğiniz projeyi kamu bankaları fonluyor, ve bu işi ziyanına yapıyor biliyorsunuz değil mi?’’ değerlendirmesinde bulundu.
‘Trajikomik bir hesap olmuş’
Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun paylaştığı dataları kıymetlendiren ekonomistler hesaplamanın trajikomik ve yanlışlı olduğunu belirtti. İktisatçı Ceyhun Elgin toplumsal internet hesabından yaptığı değerlendirmesinde ‘’Hakikaten trajikomik bir hesap olmuş. Bir kamu siyaseti tercihinin (bu otoyol olur, hastane olur, köprü olur, tren çizgisi olur vs.) yarar ve ziyan maliyeti tahlili kamu iktisadı alanının konusuna girer. Genelde iktisat programlarında lisans 3. sınıf düzeyinde alınır bu ders’’ dedi. Prof. Veysel Ulusoy ise ‘’Devleti yönetenler havalimanı maliyet ve gelirlerini Twitter’da değil, kurumun web sayfasında yayımlamalıdır. Yoksa tabansız bir açıklama olarak kalır… ki o denli aslında’’ tabirlerini kullandı.
‘Akaryakıt ve vakitten nasıl tasarruf edildi?’
Bakan Karaismailoğlu’nun paylaştığı datalara nazaran İstanbul Hav kent aydın haberleri lanıyla vakitten 84,3 milyon euro, akaryakıttan 56,5 milyon euro, etraftan 7,8 milyon euro ve öbür kalemlerden 97,8 milyon euro olmak üzere toplamda 246,4 milyon euro tasarruf edildi. Yeni havalimanın daha uzak olduğuna değinen ekonomist Cem Başlevent toplumsal internet hesabından yaptığı değerlendirmede ‘’Şehir merkezinde ve metro durağı da olan eski havalimanı yerine, Karadeniz kıyısında, göletlerin üzerine inşa edilen yeni havalimanına taksiyle gidince, vakitten, akaryakıttan ve etraftan nasıl tasarruf edilmiş oluyor sanki?’’ dedi. Karar Gazetesi Müellifi Prof. Dr. Uğur Emek de ‘’İstanbul Havalimanı etraftan 7,8 milyon TL katkı sağlayacakmış. Şu doğal hayatı mahvederek mi pekala?’’ paylaşımında bulundu.
‘Devletin cebinden çıkan 2 milyar euro’
İstanbul Havalimanı’nı inşa etmek ve 25 yıl boyunca işletmek için 7 Ekim 2013’te kurulan İGA, Devlet Hava Meydanları İşletmesi’ne olan 1 Milyar 195 milyon Euro’luk kira borcunun, 2042 ve 2043 yıllarına kadar ertelendiği konu bahis oldu.. Bakanın açıklamasıyla tekrar gündeme gelen borç tenkitlere neden oldu. Analist Fatih Sezer ‘’Ertelendiği için devletin cebine girmeyen 2 yıllık kira, devletin cebinden çıkan 2 milyar euro. Atatürk Havalimanı kapandığı için DHMİ’nin cebine girmeyen milyarlarca lira. Yurt dışı, transit; yurt içi, transit her bilet fiyatına eklenen ve vatandaşın cebinden çıkan yüz milyonlarca euro’’ paylaşımı yaptı. Merkez Bankası eski Lideri Durmuş Yılmaz yaptığı kıymetlendirme “0 maliyetli parasız yatırımdan 80.7 milyar euro gelir! Tam iktidara yakışır bir yaklaşım. Torba kanun üzere içinde yok yok. Abartılı, temelsiz hesabın vakit ufku nedir. 80.7 milyar euro katkı son 1 yıldaki mı, 3 yıldakı mı yoksa gelecek 50 yıldaki katkı mı?’’ dedi. GÜZEL Parti YİK Üyesi Kerim Yılmaz ise ‘’Öyleyse bu artırımlar niçin, ek bütçe neden? Edilen yarar kimin cebinde?’’ yorumunu yaptı.