Döviz kurlarının kasım ayı başından bu yana TL karşısında çok pahalanması, tüketimde istikrarları yabancı lehine değiştirdi.Kasım ayı indirim devrinin sona ermesi ile birlikte yerli tüketiciler zorunlu muhtaçlıkları dışında harcamalarını durdururken, yabanc…
Döviz kurlarının kasım ayı başından bu yana TL karşısında çok pahalanması, tüketimde istikrarları yabancı lehine değiştirdi.
Kasım ayı indirim periyodunun sona ermesi ile birlikte yerli tüketiciler zorunlu gereksinimleri dışında harcamalarını durdururken, yabancılar ise tam aykırısı bir eğilim gösterdi ve alışveriş ölçülerini yüzde 20’den fazla artırdı.
Bilhassa Edirne, Van ve Artvin üzere hudut kentlerinde yabancı ziyaretçi sayısı rekor seviyeye yükseldi. Edirne’ye alışveriş için gelen turist sayısı hafta sonu birinci sefer 15 bini aştı. Son günlerde kurun da tesiri ile kimi eserde yüzde 60’ı bulan artırımlar, yerli tüketici tarafında panik alışverişini artırdı. Bölüm temsilcileri, marketlerde başta temel besin unsurları olmak üzere stok alışverişinin arttığını belirtti.
Tüketimde en dikkat cazip değişim cafe ve restoranlarda yaşandı. Haziran ayı sonrası artan talep nedeni eleman derdi yaşayan işletmeler, kasım ayı sonunda yerli talebinde bariz bir düşüşle karşılaştı.
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Lideri Ramazan Bingöl, bölümde maliyetlerinin çok yükseldiğini anlattı. Yalnızca süt ve süt eserlerinde meydana gelen fiyat artışının yüzde 50’yi geçtiğini belirten Bingöl, “Bir kilo peynirin fiyatı 100 TL’yi buldu. Ete daima artırım geliyor. Bu durum bu türlü devam ederse birçok işletme yoluna devam edemeyecek. Artan fiyatları tıpkı oranda menüye yansıtamıyoruz. Kur artışından evvel restoran ve lokantalar tarihte görülmemiş iş yapıyordu. Daima işler ağır fakat eleman bulamıyoruz diyorduk. Lakin kur artışıyla birlikte gelirleri eriyen yerli tüketicilerin talebi son haftalarda yüzde 20’den fazla düştü. Turistler olmasa durum büsbütün felaket” dedi.
Yerli tarafında sakinliğin yaşandığı bir öteki alan ise hazır giysi perakendesi. Birleşmiş Markalar Derneği Lideri Sinan Öncel, son günlerde yerli tüketicide bekleme odaklı bir eğilimin kelam gelimi edilen olduğunu anlattı. Öncel, “Yabancı tarafında ise turist sayısı azalmakla birlikte harcama sayılarında TL bazında yükselme kelam gelimi edilen. Bizim de markalar olarak maliyetlerimiz beklenin üzerinde artmaya devam ediyor. Artık TL’nin döviz karşısında konumunu koruyacağı ve döviz artışının da geriye gideceği günleri sabırsızlıkla bekliyoruz” açıklamasında bulundu. Zincir Markalar Derneği Lideri Serhan Tınastepe de sakinlik yaşandığını lakin bunun bir sebebinin de black friday’de öne çekilen alışveriş olduğunu anlattı. Tınastepe, kurdaki hareketin bu sakinliği bir ölçü daha artırdığını belirterek, “Biz her yıl 26 Kasım’dan sonraki 1-2 haftayı sakin geçiririz. Gereksinimlerin indirimlerin de tesiri ile öne çekilmesi kelam gelimi edilen olur. Şu an ona emsal bir sakinlik yaşanıyor. Kurun tesirini önümüzdeki günlerde çok daha net bir biçimde görebiliriz” sözlerini kullandı.
Avrupakent Gayrimenkul Geliştirme Genel Müdürü Muhsin Erkoç, zorunlu gereksinim eserlerinde gereksinimden fazla bir alışveriş yaşandığını belirtti. Bunu kendi bünyelerinde bulunan AVM’lerde de gözlemlediklerini anlatan Erkoç, “İnsanların elindeki parası artmayacak lakin raftaki malın fiyatı artacak korkusu ile alabildiğim kadar alayım hareketi kelam gelimi edilen. Bizim kapı girişlerine çok yansımadı ancak çok da bir kriter değil kapı girişi. İnsanların sosyalleşebileceği bir alan olmadığı için AVM’lere geliyorlar lakin mağaza içlerinde yüksek bir hareketlilik yok. Ay sonunda bize verilen ciro raporlarında da bu düşüşü göreceğimizi kestirim ediyorum” diye konuştu.
ARAÇ TRAFİĞİ AZALDI, PANİK ALIŞVERİŞİ BAŞLADI
Son periyotta artan akaryakıt fiyatları vatandaşların araç kullanım oranlarına da yansıdı. İstanbul’da araç trafiğinin bariz oranda düştüğünü belirten bölüm temsilcileri, akaryakıt alımlarının da azaldığını kaydetti. İhtimam Perakende Küme Lideri Cemal İtina, “Şu anda alışveriş tarafında ufak ufak panik oluşmaya başladı. Alışverişçi artırım öncesi alışveriş yapmak istiyor. Hammaddesi ithal olan eserlerde önemli formda fiyat yükselişi var. Süte resmi olarak artırım geldi. Rafa yansımaya başladı ve artışlar devam edecek. Gelişmelerin tesiri ile temel besin ve gereksinim hususlarında panik alışverişi oluşmaya başladı” diye konuştu. Tedarik konusunda ise İhtimam, son periyotta şekerde önemli problemlerin yaşandığını belirtti ve ekledi: “Şeker tedarik edemiyoruz. Evvelki haftalarda ödemesini irtibatını yaptığımız eserleri bile alamıyoruz. Bir tahlil bulunmazsa önümüzdeki hafta rafl arda sorun yaşanabilir, kaotik bir durum ortaya çıkabilir. Öteki eserlerde kaotik durum yok.”
İPEKYOL’UN EDİRNE MAĞAZALARI REKOR KIRIYOR
Gelişmeler, Edirne’de mağazası bulunan hazır giysi markalarına da yansıyor. Üretim tesisinin bununla bir arada ayrıyeten bölgede 3 adet de mağazası bulunan Ayaydın-Miroglio Kümesi, bölgede değerli bir satış sayılarına ulaştı. Şirketin Genel Müdürü Uğur Ayaydın, “Kurda yaşanan hareket yerli tüketicide bir tedirginlik yarattı. Son periyotta bir frene basma kelam gelimi edilen. Yabancı tarafında ise satış oranımız yüzde 24’lere gelmişti, bu sene ise yüzde 30’ları yakaladık. Edirne’de bulunan mağazalarımızda ise satışlar, Bulgaristan tarafından alışveriş için gelen turistlerin tesiri ile inanılmaz arttı. Satışların 3-4 katına çıktığı bir günler yaşıyoruz. Orada bulunan mağazalarımız sıralamada en önlere hakikat geldi” dedi.
EDİRNE’DEN VAN’A TURİST AKINI
Gürcistan para ünitesi olan Lari’nin kasım ayından bu yana 3,20 düzeylerinden 4,5 düzeyine yükselmesi, Artvin’de de hareketliliği beraberinde getirdi. Lari’nin paha kazanmasını fırsat bilen Gürcistan halkı, temel muhtaçlıklarını bile Türkiye’den gidermek için hudut kapısında uzun kuyruklar oluşturdu. Tıpkı formda Van’a da İran’dan günde bini aşkın kişinin alışveriş için geldiği ve bölge ticaretinde büyük bir hareketliliğe yol açtığı belirtiliyor.
GÜNLÜK ZİYARET SAYISI REKOR KIRDI
Dünya’nın haberine nazaran, TL’nin yabancı para üniteleri karşısında kıymet kaybetmesi, yabancı ziyaretçi sayılarına ve kişi başı harcamalara da yansıyor. Türkiye’de turizm gelirleri, bu yılın 10 ayında yüzde 88 artışla 21 milyar 55 milyon dolara ulaşırken, kişi başı ortalama turist harcaması da bu yılın üçüncü çeyreğinde birinci defa salgın öncesi seviyeyi aştı ve 835 dolara yükseldi. Turistin kişi başı ortalama harcaması 2020 yılının tamamında 762 dolar, 2019’ta 666 dolar, 2018’de 647 dolar, 2017’de 681 dolar, 2016’da 705 dolar, 2015’de 756, 2014 yılında 828 dolar olmuştu. Harcama ve ziyaret hudut bölgelerinde çok daha yüksek oranlarda gerçekleşiyor.
Son aylarda özelikle Edirne’ye adeta turist akını yaşanıyor. Edirne Ticaret ve Sanayi Odası Lideri Recep Zıpkınkurt, kente gelen yabancı turist sayısının birinci kere 15 bini aştığını söyledi. Zıpkınkurt, “Geçen haftalarda 12 bini görmüştük. Bugün prestiji ile 15 bin kişi var. Çarşıda iğne atsan yere düşmez. Bulgaristan, Romanya ve Yunanistan’dan geliyorlar ve daha evvelki yıllara kıyasla çok daha fazla çeşit eser alıyorlar. Tüm muhtaçlıklarını Edirne’den almaya başladılar. Beyaz eşyadan mobilyaya, hazır giysiden market alışverişlerine kadar buradan alıyorlar. Kişi başı harcama 400-500 euroyu aşıyor” tabirlerini kullandı. Kelam Geli̇mi̇ Edi̇len eğilim Edirne’den Türkiye’ye giriş yapan araç sayısında da kendini gösteriyor. Turizm Bakanlığı bilgilerine nazaran bu yılın Ocakekim devrinde karayolu ile Türkiye’ye giriş yapan toplam araç sayısı 3 milyon 208 bin olarak gerçekleşirken, bunun 2 milyon 43 bini yani yüzde 63’ü Edirne üzerinden gerçekleşti. Oransal olarak bakıldığında son 3 yılda Edirne’den Türkiye’ye giriş yapan araçların toplama oranı 2019’da yüzde 47 iken bu sayı 2020’de yüzde 60 olarak gerçekleşmişti. Son çeyrekte yaşanan kur hareketi ile kelam gelimi edilen oranın çok daha yüksek düzeye yükselmesi bekleniyor.
BAVUL TİCARETİ 9 AYDA 2020’Yİ GEÇTİ
Kelam Geli̇mi̇ Edi̇len gelişme bavul ticaretinde de kendini gösteriyor. Merkez bankası datalarına nazaran bu yılın ocak-eylül devrinde gerçekleşen bavul ticareti, geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 50 artarak 1 milyar 590 milyon dolardan 2 milyar 383 milyon dolara yükselerek 2020 yılının tamamını geride bıraktı. Kelam Geli̇mi̇ Edi̇len artışın son çeyrekte devam etmesi bekleniyor. Bavul ticareti 2019’da ise 4 milyar 985 milyon dolar olarak gerçekleşmişti.