ARTIRIMLAR SÜRÜYOR BESİN FİYATLARINDA TIRMANIŞ ÖNLENEMİYORHükümetin ‘faiz inerse enflasyon da iner’ ısrarı sonrası MB’nin gerisi gerisine yaptığı indirimler karşılık bulmadı. Süratli faiz indirimiyle kur tırmandı. Maliyetlerdeki artış da yüksek enflasyonu getirdi. Z…
ARTIRIMLAR SÜRÜYOR BESİN FİYATLARINDA TIRMANIŞ ÖNLENEMİYOR
Hükümetin ‘faiz inerse enflasyon da iner’ ısrarı sonrası MB’nin arkası gerisine yaptığı indirimler karşılık bulmadı. Süratli faiz indirimiyle kur tırmandı. Maliyetlerdeki artış da yüksek enflasyonu getirdi. Artırımların gerisi arkası kesilmedi. TÜİK ‘in tartışmalı bilgilerine nazaran bile yıllık enflasyon yüzde 36.08 oldu. Üretici fiyatları ise yıllık yüzde 79.89’a çıktı. Besin enflasyonu da fırladı.
İNAT UĞRUNA KİMSENİN TOPLUMA BEDEL ÖDETMEYE HAKKI YOK
zmanlar artışın süreceğine dikkat çekti: Üretici fiyatları yangının tam gaz devam edeceğini gösteriyor. Bu ‘deneye’ son verin. MB faizi ile enflasyon ortasındaki ilişki büsbütün koptu. Resmi sayılar dikkate alınarak denenen siyasetten çabucak vazgeçilmeli. Bir inat uğruna başlangıç noktasının gerisine düşüp topluma tekrar bedel ödetmeye kimsenin hakkı yok.
İKTİSATTA DENENEN MODEL HALKA DEĞERLİYE MAL OLDU: FAİZ DÜŞTÜ ENFLASYON PATLADI
Merkez Bankası’nın süratli faiz indirimi sarmalıyla birlikte kur patlayınca maliyetler beklenenden daha süratli arttı. Böylelikle düşük faiz düşük enflasyon tezi TÜİK’e nazaran bile sona erdi. Düşen faizler karşısında enflasyon 20 yılın doruğuna çıktı.TÜİK yıllık enflasyonu yüzde 36 açıklarken, ENAG yüzde 82’nin üzerinde olduğunu paylaştı.
Türkiye’de düşük faiz devriyle birlikte tüm bilindik kurallar alt üst oldu. Merkez Bankası’nın süratli faiz indirimi sarmalıyla birlikte kur patlayınca maliyetler beklenenden daha süratli arttı. Bugün bakıldığında temel muhtaçlık kalemlerindeki artışlar yüzde 100’ün üstünde. Böylelikle düşük faiz düşük enflasyon periyodu de artık hayalden öteye geçemedi. Geçen sene yaşanan kur krizi, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına tam yansımasa da market ve pazar rafları birebir şeyi tabir etmedi. Geçen yılın son ayında yaşanan fiyat artışlarının akabinde TÜİK’e bile nazaran, enflasyon 2021’i dorukta bitirdi. Aralık ayında yıllık enflasyon yüzde 36,08 oldu. Bu oran Eylül 2002’den bu yana görülen en yüksek enflasyon olarak gerçekleşti. Aylık enflasyon ise yüzde 13,58 olarak kaydedildi. Endekste kapsanan 415 hususun 364’ünün fiyatında yükseliş yaşandı. Üretici fiyat endeksi Aralık’ta yıllık yüzde 79,89 artarken, aylık bazda ise yüzde 19,08 arttı. Yıllık çekirdek enflasyon ise yüzde 31,88 olarak kaydedildi. Datalara nazaran bir evvelki yılın birebir ayına nazaran artışın yüksek olduğu ana kümeler sırasıyla, yüzde 53,66 ile ulaştırma, yüzde 43,80 ile besin ve alkolsüz içecekler, yüzde 40,95 ile konut eşyası oldu. Yıllık en düşük artış ise yüzde 8,76 ile haberleşme ana kümesinde gerçekleşti. Bir evvelki yılın birebir ayına nazaran artışın düşük olduğu başka ana kümeler sırasıyla yüzde 17,23 ile eğitim, yüzde 20,02 ile alkollü içecekler ve tütün ve yüzde 20,13 ile giysi ve ayakkabı oldu. Aralık ayında artışın yüksek olduğu ana kümeler ise sırasıyla, yüzde 28,49 ile ulaştırma, yüzde 16,54 ile mesken eşyası, yüzde 15,99 ile besin ve alkolsüz içecekler oldu. Ana harcama kümeleri prestijiyle 2021 yılı Aralık ayında en az artış gösteren ana kümeler yüzde 0,13 ile eğitim, yüzde 3,55 ile sıhhat ve yüzde 3,65 ile haberleşme oldu. Endüstrinin dört dalının yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 62,84, imalatta yüzde 77,44, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 117,14, su temininde yüzde 33,99 artış olarak gerçekleşti. –
İSTANBUL’DA EKMEĞE ASLAN BİLE SAHİP ÇIKAMIYOR
İstanbul Planlama Ajansı (İPA) tarafından hazırlanan İstanbul Barometre kadarsi araştırmasına nazaran, son bir yılda İstanbul’da ömür maliyeti yüzde 50,2 arttı. Yapılan araştırmaya nazaran, İstanbul’da yaşayanların yarısı geliriyle geçinemeyecek noktaya geldi. İPA araştırmasına katılanların yüzde 53,5’i geçinecek kadar kazanamadığını açıklarken, yüzde 42,7’si lakin geçinecek kadar kazandığını belirtti. Birikim yapabilenlerin oranıysa yüzde 3,8’de kaldı. İstanbul Barometre kadarsinde belirtilen datalara nazaran, 2021 yılında ayçiçek yağı, buğday unu, LPG yüzde yüzün üzerinde kıymetlendi. Besin, ferdî bakım ve paklık eserleri, konut kiraları üzere pek çok alanda fiyat artışı yaşandı. Devam eden artırımlar nedeniyle vatandaşın ana gündemi iktisat oldu. Geçinecek kadar kazanamadığını belirten iştirakçilerin oranında ekim ayına nazaran artış yaşandığı konu bahis oldu.. Araştırmaya nazaran, iştirakçilerin yüzde 57,6’sı Türkiye iktisadının kötüleşeceğini düşündüğünü belirtti. İştirakçilerin yüzde 68,3 üzere ezici bir çoğunluğu ekonomik külfetlerin konutlarındaki ana gündemleri olduğunu aktarırken, her 10 şahıstan altısı için kasım ayının ana gündemi Merkez Bankası’nın faiz indirimleri oldu.
‘SARAY ETRAFI VURGUNU VURDU HALK YOKSULLAŞTI’
Ekonomistler de enflasyon bilgilerini yorumladı. Ekonomist Mustafa Sönmez “Yüzde 13,5 Aralık TÜFE’sinde Aralık döviz fırtınası az tesirli. Evvelki ayların kur sıçraması daha başat. Aralık türbülansını izleyen 2022 aylarında göreceğiz. TÜİK’in enflasyonuna karşı ENAG açıklamasını koymak çok revaçta ve aşikâr ki yeterli geliyor. TÜİK in neyi nasıl hesapladığını 12 harcama kümesi 400 küsur hususta görebiliyor ve eleştirebiliyoruz. ENAG da bu Bilgi yok. Nasıl inanıp kefil olunur, ben anlamıyorum. Sonuçla oyalanmayalım; hiper enflasyon belasının nedeni şahsen tek adam Erdoğan’dır. Faiz inecek inadı doları patlattı, fahiş dolarla yapılan ithalat her şeyin fiyatını tetikledi. Kör bir inat uğruna, Saray etrafı vurgunu vurdu, halk fakirleşti. Bu kadar net! Bunu anlatmak lazım” dedi.
ORTA MALINDA YÜZDE 92 ARTIŞ
Ana sanayi kümelerinin yıllık değişimleri; orta malında yüzde 92,13, sağlam tüketim malında yüzde 46,16, dayanıksız tüketim malında yüzde 54,23, güçte yüzde 122,76, sermaye malında yüzde 51,17 artış olarak gerçekleşti. Endüstrinin dört dalının aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 12,69, imalatta yüzde 18,88, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 24,41, su temininde yüzde 1,87 artış olarak gerçekleşti.
ENAG’A NAZARAN YILLIK YÜZDE 82,8
Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG) aralık ayına ait enflasyon datalarını açıkladı. ENAG datalarına nazaran enflasyon aralıkta aylık yüzde 19,35 arttı. ENAG datalarına nazaran enflasyondaki 12 aylık artış ise yüzde 82,81 olarak kaydedildi. Bilgilere nazaran TÜİK alt kümeleri gösterge olarak alındığında, enflasyonda en az aylık artış %1,98 ile mesken eşyası, en fazla yükseliş ise %35,75 ile besin ve alkolsüz içecekler kaleminde gerçekleşti.
BESİN FİYATLARI DORUKTA
DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) aralık ayında düşük gelirli birinci yüzde 20’nin besin enflasyonunu yüzde 64,6 olarak hesapladı. DİSK-AR “Emekçinin enflasyonu yüzde 65’e dayandı. Besin enflasyonu dorukta. 2005’te 4 olan besin enflasyonu 2021’de yüzde 43,8” açıklamasını yaptı. DİSK-AR, TÜİK’in aralık ayı enflasyon sayılarını açıklamasının akabinde besin enflasyonuna ait bir tablo yayımladı. TÜİK besin enflasyonunu 43,8 olarak hesaplarken DİSK-AR, besin enflasyonunun emeklilerde yüzde 55,8’e, düşük gelirli ikinci yüzde 20’de 56,4 olarak açıkladı. Düşük gelirli birinci yüzde 20’nin besin enflasyonu ise 64,6 olarak belirtildi. DİSK-AR’ın toplumsal medyadan yaptığı açıklama şöyle: “Emekçinin enflasyonu yüzde 65’e dayandı. TÜİK’e nazaran göre besin enflasyonu yüzde 43,8. DİSK-AR tarafından hesaplanan emeklilerin besin enflasyonu yüzde 55,8, en düşük yüzde 20’lik dilimin besin enflasyonu yüzde 64,6! Minimum fiyat ele geçmeden eridi! Besin enflasyonu zirvede! 2005’te 4 olan besin enflasyonu 2021’de yüzde 43,8.”
‘BU DENEYE SON VERİN ARTIK’
Ekonomist Uğur Gürses “Faiz takıntısı sebep, enflasyon sonuç. Yüzde 80’lik bir üretici fiyat artışı, Ocak ve Şubat’ta hanelere enflasyon yangınının tam gaz devam edeceğini gösteriyor. Bu ‘deneye’ son verin artık” dedi. DÜZGÜN Partili Durmuş Yılmaz ise “Ödenen onca bedele karşın bir inat uğruna başlangıç noktasının gerisine düşüp topluma tekrar bedel ödetmeye kimsenin hakkı yok. Enflasyonla gayret ciddiye alınmalı” diye konuştu.
‘MERKEZLE ENFLASYON ORTASINDAKİ BAĞ BÜSBÜTÜN KOPTU’
Eski Zirkent aydın haberlerit Bankası Genel Müdür Yardımcısı ekonomist Prof. Dr Şenol Babuşçu “Enflasyonda tarihi rekor. Merkez Bankası siyaset faizi ile enflasyon ortasındaki irtibat büsbütün kopmuştur. Mevcut faiz yüzde 14 iken, enflasyonun yüzde 36 olduğu iktisatta, olması gereken faiz yaklaşık yüzde 40’tır” yorumunu yaptı. TCMB eski başekonomisti Hakan Kara da şu paylaşımı yaptı: “Bu devirde iktisatta yaşananlar ilerde yalnızca iktisat kitaplarında değil orta okul ve lisede temel vatandaşlık bilgisi olarak okutulmalı.” Ekonomist Prof.Dr. Serap Durusoy “Açıklanan resmi enflasyon sayıları dikkate alınarak denenmekte olan siyasetten bir an evvel vazgeçilmesi gerekiyor. PPK metninde yer alan yüzde 5 enflasyon hedeflemesi açıklanan resmi sayılar da gösteriyor ki temenni niteliğinde” tabirlerini kullandı.
‘BU 20 YILLIK SALTANATIN VEDASIDIR’
Gelecek Partili Serkan Özcan şunları söyledi: “Gelinen bu tablo 20 yıllık AK Parti iktidarının vedasıdır. Faiz sebep enflasyon sonuç cehaletinin yarattığı ağır yıkımıdır.” CHP’li Faik Öztrak “Nasıl başladılar? 2002 tüketici enflasyonu yüzde 29,7. 2002 üretici enflasyonu yüzde 30,8. Nasıl gidiyor? 2021 tüketici enflasyonu yüzde 36,1. 2021 üretici enflasyonu yüzde 79,9” paylaşımını yaptı. YETERLİ Partili Erhan Usta da “Bu sayı bütün vakitlerin en yüksek Aralık ayı enflasyonu. Helal olsun size, saçmalaya saçmalaya işi bu noktaya getirmeyi başardınız. TÜİK kardeşim, hassasiyetin için teşekkür ederiz lakin şu enflasyon sayılarını virgülden sonra iki basamak açıklamayı bırak artık. Biraz komik oluyor… Türkiye enflasyondan çok çekti ve düşürmek için çok bedel ödedi. Bizde enflasyonun yüksek olduğu yıllarda gelişmekte olan ülkelerde de (biraz vakit kaymasıyla) enflasyon yüksekti. Artık ise yalnızca bizde çok yüksek. İvedilikle kapsamlı bir enflasyonla gayret programı uygulanmalıdır.”
