İKTİSAT SERVİSİDolar 14’ün üstüne çıktı, Merkez Bankası’nın dördüncü müdahalesi de kuru düşürmedi. Lirayı eritip vatandaşı her gün yoksullaştıran tablo, vahim gidişata ait telaşları artırdı. Lakin iktisat idaresinin bilimi dışlayan tavrını işaret ed…
İKTİSAT SERVİSİ
Dolar 14’ün üstüne çıktı, Merkez Bankası’nın dördüncü müdahalesi de kuru düşürmedi. Lirayı eritip vatandaşı her gün yoksullaştıran tablo, vahim gidişata ait telaşları artırdı. Lakin iktisat idaresinin bilimi dışlayan tavrını işaret eden milletlerarası uzmanlardan ‘Artık TL’yi öngöremiyoruz’ çıkışı geldi. İsviçre bankası UBS TL’yle ilgili rapor yayımlamayacağını ve son raporun dikkate alınmaması gerektiğini duyurdu.
‘TL KARŞISINDA DOLARIN BEDELİ YÜZDE 70’İ AŞTI, ARTIK İNADI BIRAKIN’
Deutsche Bank ise artan enflasyondan ötürü 2022’nin birinci çeyreğinde faiz artırmak zorunda kalınabileceğini bildirdi. Ekonomistler de belirsizlik tablosuna dikkat çekti. Oğuz Demir “Doların pahası yüzde 70’ten fazla arttı. Bu gidişle rezerv kalmayacak. Bırakın bu inadı” sözünü kullandı. İris Cibre “Merkez’in kuru sıkı müdahaleleri yayı o kadar gerdi ki 14’ün kırılması sert oldu. Yoksullaşmamızın tek nedeni iktisat idaresindeki hatalar” dedi.
TL’nin geleceği artık öngörülemiyor
İktisat idaresinin aldığı kararlarla birlikte TL tarihinin en berbat senaryolarına imza atıyor. Yeni haftayla kur 14.64 lirayı aşarak rekora imza attı. Yükseliş sonrası Merkez Bankası 4’üncü satış atılımını yaptı. 14 liralara kadar gevşeyen kur, kapanıştan evvel 13.70 lira düzeylerine kadar indi. Artış sonrasında yabancı yatırım kuruluşları TL ile ilgili değerlendirmelerine son verdiklerini duyurdu. UBS analistleri, yatırımcılarına Türk lirası tavsiye raporlarını dikkate almamalarını belirten bir müşteri notu yayımladı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz indirimleriyle birlikte başlayan TL’deki kıymet kaybı sürat kesmiyor. Geçen haftayı kısmen yatay geçiren kur yeni rekorları zorlasa da yeniden yerinde duramadı. Kur yeni iş gününün başlangıcında da rekora koştu. Güne yatay başlayan döviz kurları, 14 lira hududunu da aştı. Dolar 14 lirayı geçerek 14.64 düzeyine kadar yükseldi.
Euro ise birebir dakikalarda tarihi doruğunu 16.47’ye taşıdı. Gerçekleşen dalgalanmayla birlikte yabancı yatırım kuruluşları da TL ile ilgili değerlendirmelerine son verdiğini duyurdu. UBS Analisti Tilmann Kolb, bundan sonra Türk lirasıyla ilgili rapor yayımlamayacaklarını ve yatırımcıların son yayımladıkları Türk lirası tavsiye raporlarını dikkate almamalarını belirten bir müşteri notu yayımladı.
Ekonomistler de belirsizlik tablosuna dikkat çekti. Oğuz Demir “Doların bedeli yüzde 70’ten fazla arttı. Bu gidişle rezerv kalmayacak. Bırakın bu inadı” sözünü kullandı. İris Cibre “Merkez’in kuru sıkı müdahaleleri yayı o kadar gerdi ki 14’ün kırılması sert oldu.
Yoksullaşmamızın tek nedeni iktisat idaresindeki hatalar” dedi. Merkez Bankası’ndan verilen bilgilendirme argümanında “Döviz kurlarında görülen sıhhatsiz fiyat oluşumları nedeniyle piyasaya satım istikametinde direkt müdahale edilmektedir” dendi. Kelam Geli̇mi̇ Edi̇len müdahale MB’nin dövize yapmış olduğu dördüncü müdahale oldu. MB geçtiğimiz haftalarda toplamda dövize üç kere müdahalede bulunurken evvelki müdahaleler doların 13.80’li düzeylere ulaşmasının akabinde gelmişti. Yapılan müdahaleler sonucunda dolardaki düşüş kısa sürmüş ve tekrar 14 lira düzeyi test edilmişti. Dün yapılan müdahale ise doların 14.50 düzeyini aşmasının akabinde geldi. Piyasaya yapılan müdahalenin yaklaşık 1 milyar dolar düzeyinde olduğunu belirten kaynaklar Bloomberg HT’ye ayrıntı verdi. Merkez Bankası 1 Aralık’taki direkt müdahale ile piyasaya yaklaşık 700 milyon dolarlık döviz satışı gerçekleştirmişti. TCMB tıpkı hafta 3 Aralık’ta döviz piyasasına ikinci müdahaleyi de gerçekleştirmişti. Kaynaklar ikinci müdahalede toplamda 300 milyon dolarlık, üçüncü müdahalede ise 500 milyon dolarlık satış yapıldığını belirtmişti.
TEPE SONRASI DOLARDA SERT DÜŞÜŞ
Dün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu ve kamu bankaları genel müdürleriyle bir görüşme yaptı. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati de toplantıda yer aldı. Cumhurbaşkanı doruğu sonrasında dolar 13.70’e kadar geriledi. Kamu bankalarının da tepeye çağrılması tekrar dövize kamu bankaları eliyle müdahale kuşkusu doğurdu.
KULİS BİLGİ: DIŞ GÜÇLER DEĞİL EKONOMİK GÜVENSİZLİK
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, geçtiğimiz hafta yatırımcılarla bir ortaya gelmişti. Toplantıdan notlar paylaşan gazeteci Murat Uzman, kaynakların verdiği bilgiye nazaran, gün ve skent aydın haberlerit vererek görüşmenin 7 skent aydın haberlerit sürdüğünü aktardı. Yorumda bulunan Uzman “Hazine ve Maliye Bakanı Nebati’nin yatırımcılarla toplantıda iktisattaki asıl sorunun dış güçlerin saldırısından çok ekonomik siyasetlere güvensizlikten kaynaklandığını kabul ettiği bildiriliyor. Nebati Merkez Bankası ismine faiz teminatı vermiş lakin enflasyon ve büyüme kaynağı konusundaki sorular karşılıksız kalmış. Türk iktisadının dış güçlerin saldırısı nedeniyle krizden çıkamadığı yıllardır Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve AK Parti hükümetinin en kıymetli telaffuzuydu. Bu telaffuz, iç siyasette sorunun hükümetten değil, Batının saldırısından kaynaklandığı propagandasına yarıyor, lakin muhtaçlık duyulan dış yatırımların gelmesine yardımcı olmuyordu. İç ve dış yatırımcılar birinci kere 11 Aralık günü yetkili bir ağızdan sorunun dış güçlerin saldırısından değil, ekonomik siyasete duyulan güvensizlikten kaynaklandığını duydu” dedi.
‘ÇİN MODELİ TUTMAZSA ÜZÜLÜRÜM’
Habertürk’ten Sevilay Yılman’a konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Türkiye’de uygulanan yeni ekonomik modele ait “Bizim modelimiz Çin Modeli, Güney Kore modeli filan değil. Bu, Türkiye modeli. Şu anda kimse Türkiye’yi taşımıyor. Türkiye kendi kendini taşıyor. Bu türlü bir şey olabilir mi? Çin kendi modeliyle var olabilir lakin bizim modelimiz farklı. Bize mahsus bir model. Toplantıda bunları anlattım gelen iş adamlarına. O yüzden de çok memnun ayrıldılar. Altyapısını tamamlamış. Çok güçlü bir halde bu modeli hayata geçirmek üzere yola çıkıyoruz. Faiz artırmama konusunda kesin kararlıyız. Ve bu işi biz oturtacağız Allah’ın izniyle” dedi. Yeni ekonomik modelin tutmaması halinde ‘üzüleceğini’ lisana getiren Nebati “Bize güvendiğiniz anda. İnandığınız anda bu iş çözülür. Istırap yok. Türkiye’nin makro ekonomik göstergesinde hiçbir formda hiçbir sorun yok. İnanç tesis edelim. Sıkıntılar var lakin bunun üstesinden gelebilecek de çok güçlü bir altyapımız var. Model tutmazsa üzülürüm. Zira ya kahramanı olacağım çocuklarımın. Ya da boynu bükük bir formda meskene döneceğim ve onların da boynunu bükmüş olacağım. Ben meskene boynu bükük dönemem” sözlerini kullandı.
‘SON RAPORUMUZU DİKKATE ALMAYIN’
Bundan sonra Türk Lirası’yla ilgili rapor yayımlamayacaklarını paylaşan UBS, yatırımcılarla yeni bir bilgi notu paylaştı. UBS Analisti Tilmann Kolb, bundan sonra Türk lirasıyla ilgili rapor yayımlamayacaklarını ve yatırımcıların son yayımladıkları Türk lirası tavsiye raporlarını dikkate almamalarını belirten bir müşteri notu yayımladı. Kolb en son Kasım ayının sonlarında bir rapor yayımlayarak, TL’deki paha kaybının mevcut para siyaseti çerçevesinin enflasyonla uğraşta yetersiz olduğu görüşünü yansıttığını ve bu nedenle daha fazla paha kaybı ihtimalini göz arkası etmediklerini belirtmişti.
‘TÜRKİYE İMKANSIZ ÜÇLÜYÜ GÖRMEZDEN GELİYOR’
Standard Chartered, yayımladığı bir araştırma raporunda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın siyasetlerindeki belirsizliğin Türk varlıklarındaki oynaklığın ve Türkiye’nin risk primindeki artışın devam etmesine neden olacağını söyledi. Piyasaların Türkiye’nin ortodoks ekonomik siyasetlere olan ilgisine ilgili kuşkuyla yaklaştığını belirten banka, bu türlü bir ortamda kur oynaklığınının, yabancı yatırımlardaki azalmanın ve değişen enflasyon beklentilerinin büyük ihtimalle süreceğini tabir etti. Türkiye’nin gelişmekte olan ülke yatırımcılarının radarında kalmaya devam ettiğini belirten Standard Chartered, Türkiye’nin özgür sermaye girişi, bağımsız para siyaseti ve sabit kurun bir ortada olamayacağını öngören ‘imkansız üçlü’ prensibini görmezden geldiğini belirtti.
1000 PUANLIK ARTIŞ GEREKEBİLİR
Deutsche Bank, yayımladığı bir araştırma raporunda piyasa şartlarının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nı 2022’nin birinci çeyreğinde 1000 baz puanlık faiz artırımı yapmaya zorlayacağını belirtti. Aralık ayındaki toplantıda TCMB’nin 100 baz puanlık bir indirim yapmasını bekleyen Deutsche Bank, sonraki üç para siyaseti toplantısında ise agresif bir faiz indirimi beklemediklerini söyledi. Acil bir faiz artırımı kararı alınmasının şu anki durumda sıkıntı olacağını belirten kurum, TCMB’nin dolarizasyon, zayıf Türk lirası ve artan enflasyondan ötürü 2022’nin birinci çeyreğinde siyaset faizini yüzde 25’e çıkarmak zorunda kalabileceğini söz etti.
‘GEVŞEME İNANCI BOZDU’
Fitch, Türkiye’nin kredi görünümünü negatife indirdikten sonra 13 Türk bankası’nın da görünümünü negatif olarak değiştirdi. Fitch Ratings, ‘erken’ olarak nitelendirdiği mali gevşemenin yurt içi inançta bozulmaya neden olduğunu belirterek, Türkiye’nin kredi notunun görünümünü ‘negatif’e indirmişti. Fitch raporunda “Merkez Bankası’nın erken mali gevşeme döngüsü ve daha fazla faiz indirimi yahut 2023 seçimleri öncesi ek ekonomik teşvikler yurtiçi inançta erozyona yol açıyor” denilmişti.