İKTİSAT SERVİSİTürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Eylül ayından beri üst üste faiz indirimi yapıyor. Faiz indirimleri TL’ye paha kaybettirirken enflasyonda süratle artıyor.Kasım ayında yılın son enflasyon raporunu sunan Merkez Bankası Lideri Şahap K…
İKTİSAT SERVİSİ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Eylül ayından beri üst üste faiz indirimi yapıyor. Faiz indirimleri TL’ye paha kaybettirirken enflasyonda süratle artıyor.
Kasım ayında yılın son enflasyon raporunu sunan Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu Türkiye’nin temel meselesinin cari açık olduğunu belirterek “Cari fazla vereceğimiz noktaya gelecek, cari fazla bizi daha kalıcı bir dezenflayson sürecine sağlıklı bir fiyat istikrarına götürecek ve kur da dengelenmiş olacak. Bunlar birbirini tamamlayan şeyler. İlla şu sayıya ulaşılması diye bir şey yok. Hepsi denetimimizde, denetimli bir halde gidiyoruz’’ tabirlerini kullanmıştı. Merkez Bankası Ekim ayına ait ödemeler istikrarı istatistiklerini yayımladı. Buna nazaran ödemeler istikrarı 3.16 milyar dolar fazla verdi. Bu sayı Ekim 2018’den bu yana kaydedilen en yüksek cari fazla oldu. Fakat buna karşın Türk Lirası’nda paha kaybı önlenemezken dolar/TL kuru 14 düzeyini aşarak yeni rekorları test etmeye devam ediyor.
Ekim 2018’de ödemeler istikrarı 3.78 milyar dolar fazla vermişti. Merkez Bankası bilgilerine nazaran Ekim 2021’de on iki aylık cari süreçler açığı 15.4 milyar dolar oldu. TCMB’nin değerlendirmesine nazaran bu gelişmede, bir evvelki yılın tıpkı devrinde 1.3 milyar dolar açık veren ödemeler istikrarı tarifli dış ticaret istikrarının bu ayda 146 milyon dolar fazla vermesi ve hizmetler istikrarı kalemi kaynaklı net girişlerin 1.8 milyar dolar artarak 3.9 milyar dolara yükselmesi tesirli oldu. Altın ve güç hariç cari süreçler hesabı, bir evvelki yılın Ekim ayında 3.1 milyar dolar fazla vermişken, bu ay 7.7 milyar dolar fazla verdi. Hizmetler istikrarı altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler bir evvelki yılın birebir ayına nazaran 1.34 milyar dolar artarak 3.03 milyar dolar olarak gerçekleşti.
PORTFÖY YATIRIMLARINDAN 2.2 MİLYAR DOLAR NET ÇIKIŞ
TCMB bilgilerine nazaran Ekim’de direkt yatırımlardan kaynaklanan net girişler 337 milyon dolar oldu. Tıpkı devirde portföy yatırımları 2.2 milyar dolar fiyatında net çıkış kaydetti. Alt kalemler prestijiyle incelendiğinde, yurt dışı yerleşiklerin pay senedi piyasasında 55 milyon dolar ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 400 milyon dolar net satış yaptığı görüldü. Yurt dışındaki tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak, bankalar 1.240 milyon dolar net geri ödeme gerçekleşti. Öteki yatırımlar altında, yurt içi bankaların yurt dışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 806 milyon dolar net azalış kaydetti. Yurt dışı bankaların yurt içindeki mevduatları, yabancı para cinsinden 708 milyon dolar ve Türk Lirası cinsinden 691 milyon dolar net artış olmak üzere toplam 1.399 milyon dolar net artış kaydetti. Yurt dışından sağlanan kredilerle ilgili olarak; bankalar, Genel Hükümet ve başka bölümler sırasıyla 575 milyon dolar, 61 milyon dolar ve 328 milyon doları net geri ödeme gerçekleşti. Resmi rezervlerde ise Ekim’de 1. 48 milyar dolar net artış gözlendi.
3 YILIN EN YÜKSEK FAZLASI
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, ‘’Cari süreçler istikrarındaki kalıcı düzgünleşme için var gücümüzle çalışıyoruz’’ açıklamasında bulundu. Bakan Nebati, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, ‘’Dış ticaret istikrarındaki fazla ve hizmetler istikrarı kaynaklı net girişlerin güçlü tesiri ile 2021 Ekim ayında Cari Süreçler Hesabı, 3.156 milyon dolar ile son 3 yılın en yüksek aylık fazlasını verdi. 2020 yılında 35.6 milyar dolar olan cari açık da 2021 Ekim ayı prestijiyle yıllıklandırılmış olarak 15.4 milyar dolara geriledi. Cari süreçler istikrarındaki kalıcı düzgünleşme için var gücümüzle çalışıyoruz’’ dedi.
ENDÜSTRİDE ÇARKLAR BEKLENTİNİN ÜZERİNDE DÖNDÜ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ekim ayına ait sanayi üretim endeksini açıkladı. Buna nazaran ekimde sanayi üretimi yıllık bazda yüzde 8,5 artarken, aylık bazda ise yüzde 0,6 artış kaydetti. Ekonomistlerin beklentisi endüstride yıllık yüzde 8 artış olması tarafındaydı. Endüstrinin alt dalları incelendiğinde; 2021 yılı ekim ayında madencilik ve taşocakçılığı dalı endeksi bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 9,2, imalat sanayi bölümü endeksi yüzde 9,2 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı kesimi endeksi yüzde 3,5 arttı. Madencilik ve taşocakçılığı bölümü endeksi bir evvelki aya nazaran yüzde 0,3 azalırken, imalat sanayi kesimi endeksi yüzde 0,7 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı bölümü endeksi yüzde 0,1 olarak hesaplandı.
CİRO ENDEKSLERİ EKİM AYINDA YÜZDE 6,4 ARTTI
TÜİK bilgilerine nazaran; ciro endeksleri, ekim ayında yüzde 6,4, yıllık bazda ise yüzde 47,5 arttı. TÜİK, ekim ayına ait sanayi, inşkent aydın haberlerit, ticaret ve hizmet kesimleri toplamında ciro endeksini açıkladı. Buna nazaran; ciro endeksleri, ekim ayında toplamda yüzde 6,4 artış gösterdi. Toplam cironun alt ayrıntılarına bakıldığında; 2021 yılı ekim ayında aylık sanayi dalı ciro endeksi yüzde 7,5, inşkent aydın haberlerit ciro endeksi yüzde 3,7, ticaret ciro endeksi yüzde 6,4, hizmet ciro endeksi yüzde 4,8olarak kaydedildi. TÜİK datalarına nazaran; sanayi, inşkent aydın haberlerit, ticaret ve hizmet kesimleri toplamında ciro endeksi yıllık bazda ise yüzde 47,5 yükseldi. Toplam cironun alt ayrıntılarına bakıldığında; ekim ayında yıllık sanayi bölümü ciro endeksi yüzde 52,8, inşkent aydın haberlerit ciro endeksi yüzde 37,6, ticaret ciro endeksi yüzde 42,1, hizmet ciro endeksi yüzde 59,4 arttı.
