Yüksek enflasyon iş gücü piyasasını sıkıştırmaya başladı. Minimum fiyata yapılan yüzde 50’lik artış, birçok bölümde çalışanların beklentilerini üst çekti. Bilhassa yüzde 30’un altında kalan fiyat artışları, çalışanlarda hoşnutsuzluk yarattı. Çünkü bekl…
Yüksek enflasyon iş gücü piyasasını sıkıştırmaya başladı. Minimum fiyata yapılan yüzde 50’lik artış, birçok bölümde çalışanların beklentilerini üst çekti. Bilhassa yüzde 30’un altında kalan fiyat artışları, çalışanlarda hoşnutsuzluk yarattı. Çünkü beklenti enflasyonu nedeniyle mevcut mkent aydın haberlerişların da yıl içinde enflasyon karşısında eriyeceği telaşı kelam gelimi edilen.
Dünya gazetesinden Merve Yiğitcan’ın haberine nazaran; başka yandan patronlar, başta güç olmak üzere çeşitli maliyetlerin altından kalkma çabası veriyor. Bilhassa eriyen işletme sermayeleri gerilimi artırıyor.
Patron artan maliyetler ve çalışan fiyatları ortasında kalmış durumda. Bu durumun birinci yansımaları olarak esnaf kurye aksiyonları, akabinde kimi işyeri ve fabrikalarda artırım protestoları gerçekleşti. Mkent aydın haberlerişlarından şad olmayan ve enflasyona ezileceğini düşünen çalışanların bir kısmı patronlarıyla fiyat artış oranlarının revize edilmesini konuşurken, bir kısmı da yeni iş fırsatlarını araştırıyor. İstifaları engellemek isteyen patronlar ise hesaplarını tekrar yapmaya başladı.
AVDAGİÇ: ÇALIŞANLARIMIZA SAHİP ÇIKMALIYIZ
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, yüksek enflasyonun iş gücü piyasasında yarattığı kaygıyı Oda’nın şubat ayı meclis toplantısında lisana getirdi. Pandeminin ve dövizde yaşanan gelişmelerin ışığında yüksek enflasyonun ağır halde hissedildiğini söyleyen Avdagiç, yüksek enflasyonun, personeliyle patronuyla tüm toplum kesitlerinin ortak çıkarına yönelik tehditlerin başında geldiğini belirterek kelamlarına şöyle devam etti:
Bu tehdidin süratle bertaraf edilmesi ve enflasyonun dizginlenmesi hepimizin ortak dileğidir. Bu yüzden, hükümete görev düştüğü kadar, iş dünyasına da iktisadın tüm aktörlerine de kısaca hepimize büyük vazife düşüyor. Bu periyodun turnusol kağıdı şudur: Çalışanlarımıza sahip çıkmalıyız. Bu devirde, çalışanların haklarına halel getirilmesine müsaade vermemeliyiz. Piyasa gerçekleriyle ve gerekleriyle bağdaşmayan fiyat ve fiyat baskılarına karşı her kısmın hassaslık göstermesi ve sorumluluk şuuru içinde hareket etmesi gerektiğine inanıyoruz. Unutmayalım ki, fiyat-ücret ve ücret-fiyat sarmalının kazananı yoktur, olmayacaktır. Biz de bu sarmaldan el birliğiyle, sorumluluklarımızın şuurunda olarak çıkacağız.
TURAN: YENİ ARTIŞLARIN YÜKÜ PAYLAŞILSIN
Bahisle ilgili değerlendirmelerde bulunan Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜ- KONFED) Lideri Orhan Turan, geçen yıl sonunda son 20 yılın en yüksek nominal taban fiyat artışı yapıldığını hatırlatarak, TÜRKONFED olarak tüm bireylerin onurlu ömür hakkının korunması için başta taban fiyat olmak üzere tüm fiyatlarda enflasyonun üzerinde bir artış yapılması gerektiğini en başından beri savunduklarını söyledi.
Çalışan, patron ve devlet sacayağındaki herkese bu bahiste kıymetli sorumluluklar düştüğünü de söylediklerini vurgulayan Turan, “Yüzde 50’lik taban fiyat artışının şirketlerin mali yapılarında, maliyet yapılarında, mal ve hizmet piyasalarında ve iş gücü piyasasında tahlil getirilmesi güç meseleler ortaya çıkaracağı aşikardı. Minimum fiyatla birlikte fiyat skalası tekrar belirleniyor ve minimum fiyat üzerinde fiyat alan çalışanlar da mkent aydın haberlerişlarında emsal oranda bir uygunlaştırma talep ediyor. Taban fiyatta yapılan yüzde 50’lik artış ve bunun tüm fiyat skalasına yansıması iş dünyası tarafından bir halde karşılandı lakin enflasyonun artmaya devam etmesiyle birlikte gündeme gelecek yeni artışların yükünün yalnızca patrona yüklenmemesi ve bu bahiste başta devlet olmak üzere tarafların gerekli fedakarlığı yapması gerektiğine inanıyoruz” diye konuştu.
Şirketlerin, insan kaynağını mümkün olduğunca tutmak istediğini, lakin alım gücünün giderek düştüğü bir ortamda çalışanların önceliğinin ‘ücret’ olacağının da bir gerçek olduğunun altını çizen Turan, şöyle devam etti:
Bu noktada her şeyden evvel çalışan, patron ve toplumun her üçünün de kazandığı formüller yaratmak zorundayız. Artık yalnızca tek tarafın kazandığı formüllerle devam etme bahtımızın olmadığı çok açık. İktisat idaresinin atması gereken öncelikli adım ise enflasyonla çabayı, odak olarak belirlemek ve bu alanda topyekûn bir uğraş vermek olmalıdır.
EROĞLU: ÇALIŞANLARIMIZ BİREBİR VAKİTTE TÜKETİCİ
TOBB Plastik, Kauçuk, Kompozit Sanayii Meclis Lideri Yavuz Eroğlu da tek taraflı çıkar formüllerinin artık değişmesi gerektiğini düşünenlerden. İşin hem ekonomik hem de toplumsal ayağı olduğunu söyleyen Eroğlu, toplumsal ayağın sürdürülebilir olması gerektiğini savundu.
Eroğlu, “Firmalar tek başına dayanılmaz karlar elde etse de şayet burada bir sürdürülebilirlik yoksa çalışma barışı olmaz” diyerek kelamlarına şöyle devam etti:
Geçmişin öğretilerinden çıkıp iki bacaklı bakmamız lazım artık. Hem firmalar işlerini büyütürken kar yaratacaklar hem de kendi sürdürülebilirlikleri için toplumsal çevreyi de koruma edecekler. Kamu da burada birtakım regülasyonlar yapacak. Firmalar, artık ‘üretim yaptığım yerde sıhhatle sıhhatle bu işi yürütmek istiyorsam toplumsal huzuru da gözetmem lazım’, diye düşünmeliler. Yoksa ne onlar işleri yürütülebilir ne de toplumsal huzur olur. Maliyetlerimiz çok arttı, gerçek. Fakat fiyatlar artmıyorsa sistem kısır döngüye girer. Zira çalışanlar birebir vakitte tüketici… Onlar tüketecek kaynağı bulamazsa iktisat daha da küçülür. O yüzden fiyatlara uzun vadeli ve kalıcı bir bakış açısı ile bakmak lazım.”
ÖNEL: ÖNÜMÜZDEKİ DEVİR GÜÇLÜ GEÇECEK
İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri Birincier Önel ise işletmelerin içine düştüğü darboğazı şöyle anlattı:
Ocak 2022 ile birlikte yükselen taban fiyat ve güç maliyetleri ile operasyonel masrafların artması işletmeleri enflasyon karşısında zorlamaya başladı. Öteki taraftan açıklanan yüzde 50’ye yakın enflasyon oranı minimum fiyat artışı kadar olunca tüketicilerin satın alma gücünde beklenen artış olmadı. Enflasyonun en azından nisan mayıs aylarına kadar yüksek olacağı düşünülürse, yılın ortasına hakikat çalışanların mkent aydın haberlerişlarına revize bir artırım yapma durumu doğacak üzere duruyor. Bizim gayemiz çalışanlarımızın refahını yükseltmek, öbür taraftan işletmelerin yaşamasını ve üretime katkı yapmasını sağlamak olduğu için önümüzdeki devrin kuvvetli geçeceği beklentisi içerisindeyim.
‘ASGARİ FİYAT YİNE GÜNCELLENMELİ’
Türkiye Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Lideri İstek Çerkezoğlu, yüksek enflasyonun çalışma barışına yönelik risklerini ve atılması gereken adımları kıymetlendirdi.
Bilhassa temel tüketim eserlerinde fiyatların çok arttığını, fakat fiyatların buna uygun formda artmadığını söyleyen Çerkezoğlu, “Asgari fiyat yüzde 50 artırıldı, lakin o artış ele geçmeden eridi. Öteki fiyatlara de minimum fiyat kadar artış yapılmadı. Bu da Türkiye’yi daha fazla minimum ücretliler topluluğu haline getirdi” dedi.
Üretici tarafında da maliyetlerin çok arttığını, üretici fiyatları ile tüketici fiyatları ortasındaki makasın açıldığını, Türkiye iktisadının de üretim ve istihdam yaratma kapasitesini yitirmeye başladığını ileri süren Çerkezoğlu, çalışma barışının bozulmaması için bu tablonun temelden değişmesi gerektiğini vurguladı.
Çerkezoğlu, “Kalıcı ve garantili istihdam yaratacak üretime dayalı yeni siyasetler gerekiyor. Öncelikle elektrik, doğal gaz ve suya gelen artırımlar bir an evvel geri alınmalı ve temel besinde KDV sıfırlanmalı. Taban fiyat yine güncellenmeli ve bütün mkent aydın haberlerişlar o oranda artırılmalı. En düşük emekli mkent aydın haberlerişı da en azından minimum fiyat kadar olmalı. Tıpkı vakitte gelirler üzerindeki dolaylı vergi azaltılmalı. Tüm hali hazırda görülenin yanında sendikalaşmanın önündeki pürüzler de ortadan kaldırılmalı” tabirlerini kullandı.